Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID), czyli tzw. zapalenie przydatków – objawy, powikłania i skuteczność terapii

Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID), nazywane zapaleniem przydatków, to choroba żeńskich narządów płciowych, która najczęściej dotyka aktywne seksualnie kobiety w wieku od 15 do 25. roku życia. Wśród okoliczności sprzyjających jego rozwojowi wymienia się m.in. poród, dużą liczbę partnerów seksualnych czy seks bez prezerwatywy. Wśród objawów natomiast – gorączkę, ból podbrzusza, nienaturalne krwawienia z dróg rodnych czy upławy o nieprzyjemnym zapachu i zmienionej barwie. Co istotne, brak wdrożenia odpowiedniej terapii prowadzi do poważnych powikłań. Na czym więc polega leczenie PID i od czego w ogóle zacząć diagnostykę w przypadku podejrzenia zapalenia narządów miednicy mniejszej?

Czym jest zapalenie narządów miednicy mniejszej?

Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID, ang. pelvic inflammatory disease) to stan obejmujący macicę, jajniki i jajowody oraz otrzewną maciczną. Do jego rozwoju dochodzi zazwyczaj w wyniku chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak chlamydia, rzeżączka czy na skutek aktywności bakterii beztlenowych. Przy czym wśród bakterii wywołujących PID wymienia się chlamydia trachomatis, bakterie beztlenowe, neisseria gonorrhoeae, mycoplasma genitalium oraz inne drobnoustroje. Stan zapalny rozprzestrzenia się wówczas po układzie rozrodczym – najczęściej ze sromu, pochwy i części pochwowej szyjki macicy. Co istotne, może on przybrać jedną z następujących form:

• utajone zapalenie przydatków,
• atypowe zapalenie przydatków,
• ostre zapalenie przydatków,
• przewlekłe zapalenie przydatków,
• zapalenie przydatków jako powikłanie porodu bądź poronienia.

Warto wiedzieć: nie zaleca się określania PID zapaleniem przydatków – choć jest to popularne wśród pacjentów wyrażenie, to nieprecyzyjnie oddaje specyfikę choroby.

Rodzaje zapalenia przydatków:

• salpingitis – zapalenie jajowodów,
• salpingooophoritis – zapalenie jajników i jajowodów,
• endometritis – zapalenie błony śluzowej macicy,
• tuboovarial abscessus – ropień jajnikowo-jajowodowy,
• pelveoperitonitis – zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej.

Warto wiedzieć: do zakażenia może dojść zarówno drogą wstępującą, jak i drogą zstępującą – np. poprzez wyrostek robaczkowy. Częstsze natomiast jest zakażenie wstępujące – poprzez kanał szyjki macicy.

Przyczyną zapalenia narządów płciowych są przede wszystkim przebyte przez pacjentkę w przeszłości choroby przenoszone drogą płciową. Proces zapalny następuje zazwyczaj na skutek przebiegu rzeżączki, chlamydii lub aktywności bakterii beztlenowych. I choć PID najczęściej wynika z rozprzestrzeniania się zapalenia dolnego odcinka dróg rodnych, to w naszym gabinecie ginekologicznym we Wrocławiu spotykamy się także z rozwojem zapalenia przydatków i macicy, które jest związane z szerzeniem się bakterii z krwi lub okolicznych struktur, takich jak np. wyrostek robaczkowy.

Warto wiedzieć: jednym z czynników, który zwiększa ryzyko wystąpienia PID, jest założenie wkładki wewnątrzmacicznej.

Objawy zapalenia jajnika i jajowodu oraz innych narządów miednicy mniejszej

Przebieg choroby zapalnej miednicy mniejszej nie jest charakterystyczny, przez co PID bywa nierzadko mylone m.in. z endometriozą, zapaleniem jelit, zapaleniem wyrostka robaczkowego, ciążą ektopową (pozamaciczną) czy chorobami układu moczowego. Częsty natomiast jest ból brzucha, a tak właściwie podbrzusza, który nasila się podczas ucisku oraz w trakcie stosunku seksualnego. PID może się też objawiać w postaci nieprzyjemnie pachnących upławów o zmienionym zabarwieniu czy występowaniem nienaturalnych, odbiegających od normy krwawień z dróg rodnych. U wybranych pacjentek pojawia się również stan gorączkowy.

Wybrane objawy PID:

• ból podbrzusza,
• gorączka,
• nieprzyjemnie pachnące upławy,
• upławy o zmienionym zabarwieniu,
• krwawienia z dróg rodnych po współżyciu,
• krwawienia między miesiączkami,
• obfite krwawienia menstruacyjne.

Warto wiedzieć: PID może przebiegać zupełnie bezobjawowo. Chorobę tę można również przejść w sposób umiarkowany lub ciężko. Prawdopodobne jest wówczas wystąpienie niespecyficznych objawów zapalenia narządów miednicy mniejszej.