Uzupełnij profil puryn i pirymidyn o badanie obecności SAICAr, S-Ado i AICAR w moczu. To rozszerzona diagnostyka wrodzonych wad metabolizmu
SAICAr i S-Ado są uznawane za toksyczne metabolity szlaku puryn. Badanie ich obecności w moczu jest elementem diagnostyki różnicowej w przypadku mało specyficznych objawów ze strony układu neurologicznego.
Oznaczenie pomaga w rozpoznaniu dwóch wrodzonych wad metabolizmu: deficytów ADSL oraz AICAR/ATIC. Ponieważ z jednej próbki moczu da się zrobić więcej niż jedną analizę, badanie można połączyć z profilem puryn i pirymidyn.
SAICAr i S-Ado, czyli toksyczne metabolity szlaku puryn
Liaza adenylobursztynianowa (ADSL) katalizuje ósmą reakcję syntezy puryn de novo i bierze udział w syntezie AMP z S-AMP – to etap jednego z cyklów przemiany IMP, S-AMP i AMP. W tym procesie powstają produkty pośrednie do cyklu kwasu cytrynowego (ważnego zwłaszcza dla komórek mózgowych i mięśniowych). Poza tym liaza adenylobursztynianowa reguluje metabolizm komórkowy i zapobiega akumulacji AMP.
Mutacje w genie odpowiedzialnym za syntezę liazy adenylobursztynianowej skutkują zaburzeniami w powstawaniu nukleotydów purynowych (składników DNA) oraz ATP (źródła energii w komórkach). Defekt aktywności tego enzymu prowadzi do nagromadzenia w organizmie dwóch substancji: SAICAr (rybozyd bursztynyloaminoimidazolokarboksamidu) i S-Ado (bursztynyloadenozyna). Są one uznawane za toksyczne, ponieważ najprawdopodobniej uszkadzają mózg i wywołują objawy neurologiczne. Te metabolity nie występują w moczu zdrowych ludzi.
Komu jest polecane badanie?
Oznaczenie jest wskazane w przypadku pojawienia się pewnych niespecyficznych objawów, których przyczyny nie udało się ustalić. Wśród nich można wymienić:
- zaburzenia charakterystyczne dla spektrum autyzmu, w tym unikanie kontaktu,
- umiarkowane/głębokie upośledzenie psychoruchowe,
- lekoooporną padaczkę (zwłaszcza u niemowląt),
- obniżone napięcie mięśniowe,
- dysmorfie, np. w obrębie twarzy.
Co daje badanie obecności SAICAr i S-Ado w moczu?
Oznaczenie jakościowe SAICAr oraz S-Ado jest bardzo przydatne w odkryciu przyczyny objawów, które często można pomylić m.in. z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Dzięki badaniu można zidentyfikować dwa deficyty enzymatyczne:
- liazy adenylobursztynianowej (ADSL),
- transformylazy rybonukleotydu 5-aminoimidazolo-4-karboksyamidowego (AICAR)/ cyklohydrolazy monofosforanu inozyny (ATIC).
Objawy u pacjentów z deficytem liazy adenylobursztynianowej
Deficyt ADSL ma podłoże genetyczne i jest chorobą bardzo rzadką. Można wyróżnić jej następujące rodzaje:
- noworodkowy – najcięższa postać. Objawy występują już w okresie prenatalnym lub wkrótce po urodzeniu. Pojawia się brak ruchliwości, trudności w ssaniu i zagrażające życiu problemy z oddychaniem. Ponieważ mózg ulega bardzo poważnemu uszkodzeniu, niemowlęta nie przeżywają dłużej niż kilka tygodni,
- typ I – postać ciężka. Opóźnienie psychoruchowe, zaburzenia napięcia mięśniowego, lekooporne napady padaczkowe i zachowania autystyczne pojawiają się w pierwszym roku życia,
- typ II – postać łagodna lub pośrednia. Kilka pierwszych lat dziecko rozwija się prawidłowo, a następnie następuje spowolnienie rozwoju, łagodne lub umiarkowane opóźnienie. Występują napady padaczki i cechy autystyczne, ale nie u wszystkich chorych.
Wyższy poziom SAICAr występuje w poważniejszych encefalopatiach i przy większym opóźnieniu psychoruchowym. U pacjentów z łagodniejszą postacią kliniczną choroby można zaobserwować wyższy stosunek S-Ado/SAICAr, co sugeruje ochronny wpływ bursztynyloadenozyny na układ nerwowy.
Wczesne wykrycie deficytu liazy adenylobursztynianowej pozwala chorym na podjęcie eksperymentalnej terapii D-rybozą. W niektórych przypadkach leczenie pacjentów tym preparatem zmniejszyło częstość napadów padaczkowych.
Badanie jakościowe SAICAr i S-Ado w moczu w VitMeUp
Nowoczesne laboratorium, z którym współpracuje klinika VitMeUp, wykonuje analizę metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektometrią mas (LC-MS/MS). Badane są trzy parametry: SAICAr, S-Ado i AICAR. Test laboratoryjny możesz zamówić online.
Pozytywny (dodatni) wynik badania nie oznacza automatycznie wykrycia choroby. Ostateczna diagnoza wrodzonej wady metabolizmu wymaga oznaczenia aktywności enzymu i/lub wykrycia mutacji w odpowiednim genie (tzw. potwierdzenie molekularne).
Jak pobrać próbkę do badania?
Przed pobraniem materiału umyj okolice intymne ciepłą wodą bez środków myjących (mydła, płynu do higieny intymnej itp.). Zadbaj o odpowiednie nawodnienie i nie głódź się. Poza tym nie należy:
- korzystać z chusteczek nawilżanych, pudrów, czopków, maści i jakichkolwiek preparatów kosmetycznych lub leczniczych, które mogłyby zanieczyścić próbkę,
- uprawiać stosunków seksualnych (dobę wcześniej),
- podejmować intensywnego wysiłku fizycznego,
- pobierać materiału 2 dni przed i 2 dni po miesiączce.
BADANIE PROFILU PURYN I PIRYMIDYN W MOCZU W SKRÓCIE
Profil puryn i pirymidyn w moczu pozwala na wykrycie ok. 30 defektów metabolicznych. Pobranie materiału do badań jest bardzo proste – można to zrobić wygodnie we własnym domu.
Chętnie odpowiemy nawet na najtrudniejsze pytania!
Źródła:
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031393907703682
- https://podyplomie.pl/neurologia/29916,leukodystrofie?page=6
- https://medlineplus.gov/genetics/condition/adenylosuccinate-lyase-deficiency/
- https://www.omim.org/entry/103050
- https://rarediseases.org/rare-diseases/adenylosuccinate-lyase-deficiency/
- https://chorobyrzadkie.gov.pl/pl/lista-chorob-rzadkich/deficyt-liazy-adenylobursztynianowej