Czy wiesz, że badanie profilu puryn i pirymidyn w moczu może wykryć 30 wad metabolizmu? W rutynowej diagnostyce nie ma takiego testu!
Wrodzone wady metabolizmu puryn i pirymidyn (P/P) należą do chorób rzadkich lub bardzo rzadkich, a co za tym idzie – rzadko diagnozowanych. Do tej pory diagnostyka pod tym kątem była w Polsce trudno dostępna, a badanie profilu puryn i pirymidyn w moczu nie wchodzi w skład przesiewu noworodkowego.
Absolutnie nie oznacza to, że zaburzenia te można ignorować! Pacjenci z WWM szlaku puryn i pirymidyn cierpią m.in. na dnę moczanową. Jednak defekty te dają znacznie więcej objawów, które łatwo pomylić z innymi zaburzeniami, w tym ze spektrum autyzmu.
Do tej pory choroby związane z wadami metabolizmu P/P były uznawane za pediatryczne. Jednak coraz częściej zostają rozpoznane u dorosłych, a ich objawy nierzadko zagrażają życiu.
Jakie są objawy wad szlaków metabolicznych puryn i pirymidyn?
Puryny i pirymidyny wchodzą w skład kwasów nukleinowych (DNA i RNA), a także koenzymów (w połączeniu z witaminami). W większości są to substancje endogenne, choć pożywienie również stanowi ich źródło. Dla osób zdrowych podaż puryn i pirymidyn w jedzeniu nie ma znaczenia, ale chorzy z zaburzeniami ich metabolizmu muszą zwracać na nią uwagę. Jednym z metabolitów jest kwas moczowy, którego nagromadzenie prowadzi do rozwoju dny moczanowej.
Nieprawidłowości w przetwarzaniu puryn i pirymidyn skutkują różnymi poważnymi konsekwencjami:
- kamicą nerkową,
- problemami z pamięcią,
- bólami brzucha,
- niewyjaśnionymi skurczami mięśni,
- żółtaczką,
- problemami z kontrolowaniem ruchów,
- zaburzeniami wzrostu i rozwoju,
- trudnościami z nauką.
W tabeli poniżej pogrupowano objawy w zależności od układu, którego dotyczą.
|
Układ |
Dolegliwości |
|
hormonalny |
zahamowanie wzrostu |
|
ruchu |
skrzywienie kręgosłupa, osłabienie siły mięśniowej, zanik i skurcze mięśni, rabdomioliza (rozpad mięśni), brak tolerancji wysiłku, zapalenia stawów |
|
odpornościowy |
powiększenie śledziony, uporczywe i nawracające infekcje, spadek odporności |
|
krwionośny |
anemie o różnym podłożu, zmniejszona liczba leukocytów (w tym limfocytów) we krwi obwodowej |
|
moczowy |
kamica nerkowa, dna moczanowa, patologiczne stężenie kwasu moczowego (za wysokie lub za niskie), niewydolność nerek, krwiomocz, pomarańczowy osad moczu, infekcje i wrodzone anomalie układu moczowego |
|
nerwowy i narządy zmysłów |
zwiększone lub zmniejszone napięcie mięśniowe, opóźnienie rozwoju psychoruchowego, zaburzenia ze spektrum autyzmu, napady padaczkowe, porażenie mózgowe, małogłowie, dystonia, ataksja, zmiany w MRI, samookaleczenia, wrodzona głuchota, ślepota, zez, zanik nerwu wzrokowego, zwichnięcie soczewek |
|
płciowy |
wrodzone anomalie narządów rozrodczych |
|
pokarmowy |
zaburzenia wchłaniania, nawracające wymioty, biegunki, dysfunkcje wątroby, trudności w karmieniu, niedobór masy ciała |
|
ogólne |
nowotwory, dysmorficzne zmiany w obrębie twarzy |
Wczesne wykrycie wad metabolizmu P/P zmniejsza umieralność chorych, zapobiega długotrwałym powikłaniom i oszczędza pacjentowi niepotrzebnych procedur diagnostycznych.
DEFICYTY ENZYMÓW SZLAKÓW P/P WCIĄŻ SŁABO WYKRYWANE
Dane z 2008 r. wskazują, że 70% przypadków defektów szlaków metabolizmu puryn i pirymidyn odkryto w krajach, które aktywnie uczestniczą w rozpoznawaniu tych zaburzeń. Oznacza to, że w innych państwach (w tym w Polsce) istnieje poważna luka diagnostyczna.
Obecnie diagnostyka pod tym kątem wciąż jest niedostateczna. Od 1977 do 2008 r. w Polsce wykryto zaledwie:
- 15 rodzin z deficytem fosforybozylotransferazy hipoksantynoguaninowej (HPRT),
- 1 dziecko z deficytem dehydrogenazy dihydropirymidynowej (DPD),
- 1 osobę z deficytem oksydoreduktazy ksantynowej (XDH),
- 9 osób z deficytem liazy adenylobursztynianowej (ADSL).
Analiza profilu puryn i pirymidyn – diagnostyka w VitMeUp
Nasza klinika współpracuje z nowoczesnym laboratorium, w którym próbka moczu zostaje przebadana techniką LC-MS/MS (wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej z tandemową spektrometrią mas). Badanie możesz zamówić online! Po zakupie otrzymasz prosty zestaw do samodzielnego pobrania próbki.
BADANIE PROFILU PURYN I PIRYMIDYN W MOCZU W SKRÓCIE
Profil puryn i pirymidyn w moczu pozwala na wykrycie ok. 30 defektów metabolicznych. Pobranie materiału do badań jest bardzo proste – można to zrobić wygodnie we własnym domu.
Jakie zaburzenia metabolizmu zasad purynowych i pirymidynowych wykrywa badanie?
Pamiętaj, że analiza profilu puryn i pirymidyn może sugerować zaburzenia metabolizmu tych związków, nie jest jednak równoznaczna z postawieniem diagnozy. Ostateczne rozpoznanie choroby wymaga oznaczenia aktywności enzymu i/lub wykrycia mutacji w konkretnym genie.
Defekty metabolizmu puryn
Deficyty:
- dehydrogenazy dihydropirymidynowej (DPD) – uracylotyminuria,
- fosforylazy tymidyny (MNGIE),
- transportera nukleozydów pirymidynowych.
Defekty metabolizmu pirymidyn
Deficyty:
- fosforybozylotransferazy hipoksantynoguaninowej (HPRT): całkowity, czyli zespół Lescha-Nyhana (LNS) oraz częściowy, czyli zespół Kelley-Seegmiller (KSS),
- fosforybozylotransferazy adeniny (APRT),
- fosforylazy nukleozydów purynowych (PNP),
- kofaktora molibdenowego (MCF),
- oksydazy ksantynowej (XDH) – ksantynuria typu I,
- oksydazy aldehydowej i oksydazy ksantynowej (XDH/AO) – ksantynuria typu II.
Oprócz tego:
- nadaktywność syntetazy fosforybozylopirofosforanu (PRPS I),
- rodzinna młodzieńcza nefropatia (FJHN),
- inne hiperurykozurie z lub bez hiperurykemii/hipourykemii.
Analizowane metabolity
Badanie polega na oznaczeniu następujących substancji w moczu: adenina, cytozyna, cytydyna, deoksyadenozyna, deoksyguanozyna, guanina, guanozyna, hipoksantyna, inozyna, ksantozyna, ksantyna, kwas moczowy, pseudourydyna, tymidyna, tymina, uracyl, urydyna.
Ewentualne odchylenia od normy są opisywane na wyniku. Pacjent otrzymuje również stosowny komentarz i zalecenia do dalszego postępowania diagnostycznego.
Jak prawidłowo pobrać próbkę moczu do badania?
Przed pobraniem próbki moczu:
- umyj okolice cewki moczowej (samą ciepłą wodą, bez mydła ani środków myjących). Nie używaj też chusteczek nawilżanych, maści, czopków, pudrów i innych preparatów kosmetycznych/leczniczych, które mogłyby zanieczyścić próbkę,
- wypij wystarczającą ilość płynów,
- nie głódź się,
- unikaj zwiększonego wysiłku fizycznego ze względu na ryzyko pojawienia się w moczu białek i ciał ketonowych,
- powstrzymaj się od stosunków seksualnych (dobę przed pobraniem materiału).
Poza tym moczu nie należy pobierać 2 dni przed i 2 dni po miesiączce. Pamiętaj, że z jednej próbki można wykonać więcej badań, np. analizę profilu kwasów organicznych w moczu oraz SAICA, S-Ado i AICAR.
