Leczenie choroby dekompresyjnej | Komora hiperbaryczna Wrocław

Spis treści:

  1. Czym jest choroba dekompresyjna i jak w jej leczeniu pomaga komora hiperbaryczna?
  2. Jak przebiega i czym jest choroba dekompresyjna?
    2.1 Czy każdy nurek jest narażony na chorobę kesonową?
  3. Jakie są objawy choroby dekompresyjnej?
  4. Jak zapobiec chorobie dekompresyjnej?
  5. Na czym polega leczenie choroby kesonowej?
  6. Na czym polega terapia hiperbaryczna?
  7. Jak zabieg w komorze hiperbarycznej pomaga pacjentom z chorobą kesonową?
  8. Czy tlenoterapia jest skuteczna?
  9. Jakie są przeciwwskazania do terapii w komorze hiperbarycznej?
  10. Na jakie jeszcze choroby pomaga terapia tlenowa?

Czym jest choroba dekompresyjna i jak w jej leczeniu pomaga komora hiperbaryczna?

Choroba dekompresyjna to przypadłość spowodowana tworzeniem się pęcherzyków gazu obojętnego w tkankach lub w tkankach i krwi na przykład na skutek szybkiego wynurzania się z wody podczas nurkowania. Za jedyną skuteczną metodę jej leczenia uznaje się obecnie sesje zabiegów w komorze hiperbarycznej, dzięki której możliwe jest przyspieszenie procesu regeneracji komórek oraz eliminacja nadmiaru gazu z organizmu.

Jak przebiega i czym jest choroba dekompresyjna?

Choroba dekompresyjna, nazywana również chorobą kesonową, chorobą ciśnieniową czy DCS, to grupa objawów pojawiających się u osoby doświadczającej zbyt szybkich zmian ciśnienia zewnętrznego. Na skutek gwałtownych wahań ciśnienia w otoczeniu dochodzi do powstawania pęcherzyków gazu obojętnego, najczęściej azotu, w tkankach i płynach ustrojowych organizmu. Najczęstszą przyczyną DCS jest zbyt głębokie, zbyt szybkie i zbyt długie nurkowanie. 

Warto wiedzieć: Choroba kesonowa wynika z gwałtownych zmian ciśnienia zewnętrznego oddziałującego na organizm. Do jej rozwoju dochodzi na przykład podczas wynurzania się z wody lub podczas lotu samolotem.

DCS rozwija się wtedy, kiedy gaz tworzy niewielkie pęcherzyki we krwi i innych płynach ustrojowych, np. mazi stawowej. Pęcherzyki te są na tyle małe, że swobodnie przedostają się przez naczynia włosowate, po czym trafiają do układu limfatycznego – to właśnie tam dochodzi do ich filtrowania przez wątrobę. Jeżeli jednak zostaną zahamowane w większych naczyniach krwionośnych bądź w tkance, to może dojść do uszkodzenia komórek.

Warto wiedzieć: Przypadłość ta występuje w trzech rodzajach: w postaci typu I, II i III. 

W pierwszej z wymienionych form u pacjenta pojawiają się przede wszystkim zmiany skórne, a także bóle stawów i mięśni oraz osłabienie rąk i nóg. Typ II choroby DCS natomiast wpływa już w szczególności na tkanki głębsze, czyli na mięśnie, stawy i kości. W jej przebiegu pojawiają się między innymi bóle stawów, nasilające się podczas ruchu. W przypadku typu III z kolei stan pacjenta jest znacznie poważniejszy. Dochodzi wówczas do problemów z poruszaniem się, paraliżu, podwójnego widzenia, a nawet do utraty przytomności.

Warto wiedzieć: Na chorobę kesonową narażeni są nurkowie, którzy wdychają sprężone powietrze na głębokości i pozostają oni na niej przez zbyt długi czas. DCS może też wystąpić u osób będących pilotami zawodowymi, ze względu na to, że podczas pracy mają one do czynienia ze sprężonym powietrzem.

Czy każdy nurek jest narażony na chorobę kesonową?

Na chorobę ciśnieniową narażeni są ci nurkowie, którzy na powierzchnię wynurzają się zbyt szybko, czyli z nieodpowiednią prędkością oraz bez przystanków dekompresyjnych. W sytuacji, kiedy nurek zbyt szybko wynurza się z wody, zmniejsza się ciśnienie zewnętrzne, co powoduje wytworzenie się pęcherzyków gazu obojętnego w tkankach i płynach ustrojowych organizmu. Jeżeli uwolnienie gazu rozpuszczonego w organizmie na skutek prędkiego zmniejszenia ciśnienia w otoczeniu przebiega w zbyt szybkim terapie, gaz ten wytrąca się z krwi i tworzy pęcherzyki. Taki proces nazywany jest desaturacją.

Warto wiedzieć: W połowie przypadków objawy choroby kesonowej zauważane są po około 30 minutach od wynurzenia się z wody. Niemniej choroba DCS może dać o sobie znać nawet po 36 godzinach od zakończenia nurkowania.

Jakie są objawy choroby dekompresyjnej?

Objawy choroby kesonowej różnią się w zależności od typu przypadłości, która dotknęła daną osobę. Kluczowe jest więc to, czy doszło do rozwoju typu I, II, czy III DCS. W przypadku typu I symptomy choroby związane są przede wszystkim ze stanem skóry. W jej przebiegu pojawiają się również dolegliwości w obszarze układu kostnego, stawowego oraz mięśniowego. Charakterystyczny dla I typu choroby ciśnieniowej jest świąd skóry i występujące na niej zaczerwieniania. Typowe dla niego jest też osłabienie, a także ból mięśni i stawów.

Warto wiedzieć: Bóle stawów pojawiające się podczas choroby kesonowej dotyczą przede wszystkim stawów barkowych, kolanowych i łokciowych.

W przypadku DCS typu II natomiast atakowane są głębsze tkanki, takie jak mięśnie, stawy i kości. Pojawia się wówczas w szczególności ból stawów, który jest potęgowany wraz z ruchem. Typ III z kolei uznawany jest za szczególnie poważną postać opisywanego schorzenia. W przebiegu choroby ciśnieniowej typu III dochodzi nawet do trudności w prawidłowym poruszaniu się, zaburzeń widzenia, paraliżu czy utraty przytomności.

Warto wiedzieć: Podczas DCS może pojawić się uczucie drętwienia lub mrowienia, przede wszystkim w dłoniach i stopach. Takie symptomy występują prawie od razu po zbyt szybkim wynurzeniu się nurka spod wody, czyli na skutek zbyt szybkiej dekompresji.

Wybrane objawy DCS, zależne od typu choroby:

  • świąd skóry,
  • wysypka skóra,
  • uczucie drętwienia lub mrowienia w dłoniach i stopach,
  • osłabienie organizmu,
  • zaczerwieniania na skórze,
  • ból mięśni,
  • ból stawów,
  • nudności i wymioty,
  • duszności,
  • szumy w uszach,
  • zawroty głowy,
  • ograniczenie ruchomości,
  • zaburzenia świadomości,
  • zaburzenia widzenia,
  • zaburzenia czucia,
  • paraliże,
  • utrata przytomności,
  • zatrzymanie oddychania.

Jak zapobiec chorobie dekompresyjnej?

By nie doszło do DCS spowodowanej przez zbyt szybkie obniżenie ciśnienia atmosferycznego oraz by nie powstała konieczność leczenia choroby dekompresyjnej, należy mieć odpowiednią wiedzę na temat planowanej aktywności obciążonej ryzykiem zachorowania na DCS. Przykładowo – nurkowie powinni przestrzegać określonych zasad nurkowania. Powinni oni znać głębokość, na jaką będą nurkować oraz ciśnienie, które będzie tam panować. Na podstawie tych danych możliwe będzie przygotowanie odpowiedniej mieszaniny oddechowej.

Warto wiedzieć: W przypadku nurków profilaktyka dotycząca choroby ciśnieniowej powinna polegać przede wszystkim na odbywaniu odpowiednich szkoleń, przygotowujących nurka do nagłych zmian wartości ciśnienia atmosferycznego – czyli ciśnienia otoczenia oddziałującego na jego organizm.

Na czym polega leczenie choroby kesonowej?

Leczenie choroby kesonowej polega na wyeliminowaniu z organizmu pacjenta zgromadzonego w nim gazu, zazwyczaj azotu. Kluczowa jest więc likwidacja złogów azotu z krwi, a jednocześnie przyspieszenie regeneracji komórek. Metodą leczenia, która jest obecnie uznawana za jedyną skuteczną formę terapii pacjentów z DCS, jest zastosowanie komór dekompresyjnych. Na skutek zmieniającego się ciśnienia w komorze hiperbarycznej dochodzi do przenikania tlenu do tkanek – nawet do tych obszarów, które pozostawały dotychczas nieukrwione.

Warto wiedzieć: Choroba kesonowa jest jednym z głównych wskazań do tlenoterapii hiperbarycznej.

Komora hiperbaryczna zbudowana jest ze zbiornika ciśnieniowego oraz z odpowiednio zaprojektowanych systemów sterujących. Co istotne, może to być zarówno komora jednoosobowa, jak i wieloosobowa. W zależności od jej specyfiki, przybywający w niej pacjent może przyjmować pozycję siedzącą, leżącą lub stojącą, a wdychanie tlenu może odbywać się za pomocą maski czy kapturka oddechowego. 

Warto wiedzieć: Leczenie DCS powinno zostać rozpoczęte natychmiast po dostrzeżeniu jej symptomów. Zgromadzone w organizmie pęcherzyki gazu należy z niego jak najszybciej usunąć, ponieważ mogą one doprowadzić do duszności, obrzęku płuc, a nawet do uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Na czym polega terapia hiperbaryczna?

Terapia hiperbaryczna (HBOT) polega na oddychaniu przez pacjenta, a dokładnie na wdychaniu przez niego czystego tlenu pod zwiększonym ciśnieniem. W ten sposób następuje dostarczenie tlenu do organizmu w optymalnej ilości oraz do pobudzenia procesów wzrostu i regeneracji tkanek. Wraz z końcem sesji dochodzi do stopniowego zmniejszania ciśnienia w komorze – celem jest wówczas dopasowanie go do wartości ciśnienia atmosferycznego.

Efektem zastosowania hiperbarii tlenowej w leczeniu DCS jest odbudowa tkanek, a także usprawnienie odżywania i regeneracji komórek. Jednocześnie dochodzi do wzrostu produkcji fibroblastów, elastyny i kolagenu, a nawet cennych komórek macierzystych. Na skutek HBOT możliwe jest również wzmocnienie układu odpornościowego, nerwowego, oddechowego, pokarmowego, krwionośnego i kostno-stawowego.

Warto wiedzieć: Stosowane podczas zabiegu przeprowadzanego w komorze ciśnienie bywa nawet trzykrotnie wyższe niż ciśnienie atmosferyczne. Dzięki temu eliminowane są fizjologiczne bariery tlenu w jego transportowaniu do komórek w zwiększonej ilości.

Jak zabieg w komorze hiperbarycznej pomaga pacjentom z chorobą kesonową?

Hiperbaryczna terapia tlenowa stanowi metodą leczenia choroby dekompresyjnej poprzez ekspozycję organizmu pacjenta na odpowiednio zaprojektowane ciśnienie. Zwiększane w komorze ciśnienie sprawia, że pęcherzyki azotu ponownie stają się rozpuszczalne. W rezultacie dochodzi do przyspieszenia regeneracji komórkowej oraz do likwidacji złogów azotu we krwi.

Terapia w komorze hiperbarycznej wśród osób z DCS zazwyczaj trwa do momentu ustąpienia objawów choroby. Zupełną eliminację symptomów można osiągnąć już nawet po pierwszej sesji. Niemniej czasami konieczna jest ich większa liczba – po to, by osoba korzystająca z zabiegu wróciła do pełni zdrowia.

Czy tlenoterapia hiperbaryczna jest skuteczna?

Leczenie w komorze hiperbarycznej jest skuteczne w przypadku leczenia rozmaitych chorób i dolegliwości – pod warunkiem że jego zastosowanie wynika z określonych wskazań zdrowotnych, nie istnieją przeciwwskazania do jego przeprowadzenia oraz jest ono realizowane zgodnie ze wszystkimi standardami. Optymalizacja ciśnienia i podawanie pacjentowi odpowiedniej ilości tlenu sprawia, że dochodzi do głębokiej rekonwalescencji organizmu, a tym samym do usprawnienia jego funkcjonowania, na różnych poziomach.

Wybrane efekty leczenia HBOT:

  • niwelacja bólu,
  • wyciszenie stanów zapalnych,
  • ograniczenie napięcia psychicznego i fizycznego,
  • zwiększenie sił witalnych,
  • poprawa koncentracji,
  • poprawa przemiany materii,
  • zahamowanie procesu starzenia się organizmu,
  • przyspieszenie procesu gojenia się ran,
  • polepszenie odporności organizmu.

Co ciekawe, wdychanie natlenionego powietrza w warunkach podwyższonego ciśnienia może doprowadzić do zatrucia azotem, a w rezultacie do rozwoju DCS. Właśnie z tego powodu tak ważne jest prawidłowe zaprojektowanie warunków panujących wewnątrz komory. Zazwyczaj obecne w niej ciśnienie nie przekracza 2400 hPa. Ma to na celu ograniczenie ryzyka pojawienia się skutków ubocznych.

Warto wiedzieć: W komorze hiperbarycznej kontrolowane są m.in. takie parametry jak ciśnienie, tlen, temperatura oraz wilgotność panująca wewnątrz urządzenia.

Jakie są przeciwwskazania do terapii w komorze hiperbarycznej?

Jednym z przeciwwskazań do leczenia HBOT jest chemioterapia i nieleczona odma opłucnowa. Są to przeciwwskazania bezwzględne. Zabiegów w komorze hiperbarycznej nie należy wykonywać również w przypadku gorączki, ciąży, klaustrofobii, rozedmy płuc, infekcji górnych dróg oddechowych czy przebytych operacji zatok lub ucha.

Przeciwwskazania bezwzględne do leczenia HBOT:

  • nieleczona odma opłucnowa,
  • chemioterapia.

Przeciwwskazania względne do leczenia HBOT:

  • ciąża,
  • klaustrofobia,
  • zapalenie nerwu wzrokowego,
  • przyjmowanie doksorubicyny, cisplatyny, bleomycyny czy disulfiramu,
  • rozsiane choroby nowotworowe,
  • obniżony próg drgawkowy,
  • astma oskrzelowa,
  • POChP,
  • rozedma z retencją CO2,
  • przewlekłe stany gorączkowe,
  • rozrusznik serca,
  • przebyte operacje na klatce piersiowej,
  • niewydolność serca,
  • przebyte operacje zatok lub ucha,
  • infekcje górnych dróg oddechowych.

Warto wiedzieć: Sesje w komorze hiperbarycznej są odradzane również pacjentom z anemią, po zawale serca czy udarze mózgu, z zapaleniem ucha środkowego lub zapaleniem śródpiersia po sternotomii, a także z martwicą główki kości udowej.

Na jakie jeszcze choroby pomaga taka terapia tlenowa?

Wskazaniem do leczenia HBOT jest choroba kesonowa, ale nie tylko. Hiperbaria tlenowa jest też uznawana za najskuteczniejszą metodę leczenia zatrucia tlenkiem węgla. Znalazła ona zastosowanie także w przypadku m.in. urazów mięśniowo-szkieletowych oraz wielonarządowych, martwiczego zakażenia tkanek miękkich, zatorów gazowych, niedokrwienia tkanek miękkich o charakterze ostrym, oparzeń II i III stopnia czy głuchoty powstałej na skutek urazu akustycznego lub głuchoty idiopatycznej. HBOT sprawdza się też jako forma leczenia trudno gojących się ran.

 

Źródła:

[Current Status of Hyperbaric Oxygen Therapy and Its Application] | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35678441/

[Decompression sickness] | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20486494/

[Hyperbaric medicine] | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19909659/

[Hyperbaric oxygen therapy, a little-known discipline] | EM Consulte https://www.em-consulte.com/article/1221238/alertePM

Aktualne zastosowanie hiperbarii tlenowej | Czytelnia Medyczna https://www.czytelniamedyczna.pl/5847,aktualne-zastosowanie-hiperbarii-tlenowej.html

Decompression illness | The Lancet https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(10)61085-9/fulltext

Decompression sickness in breath-hold divers: a review | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19967580/

Essentials of Hyperbaric Oxygen Therapy: 2019 Review | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31527935/

Hyperbaric Contraindicated Chemotherapeutic Agents | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32809708/

Hyperbaric Contraindicated Chemotherapeutic Agents | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32809708/

Hyperbaric oxygen therapy | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22487778/

Hyperbaric oxygen therapy and the possibility of ocular complications or contraindications | Taylor&Francis Online https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1111/cxo.12203

Hyperbaric oxygen therapy research: an analysis of the 100 most-cited publications from 2011 to 2020 | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36446297/

Hyperbaric oxygen therapy. Part 1: history and principles | Wiley Online Library https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1476-4431.2010.00535.x

Hyperbaric oxygen therapy: an introduction | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23736666/

Is There a Place for Hyperbaric Oxygen Therapy? | Advances in Surgery https://www.advancessurgery.com/article/S0065-3411(22)00011-2/fulltext

Mild hyperbaric oxygen: mechanisms and effects | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31062232/

Możliwości i ograniczenia stosowania hiperbarii tlenowej w medycynie | Czytelnia Medyczna https://www.czytelniamedyczna.pl/378,aktualne-wskazania-i-mozliwoci-zastosowania-hiperbarycznej-terapii-tlenowej.html 

Patent Foramen Ovale Closure and Decompression Sickness Among Divers | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34810112/ 

Problemy zdrowotne związane z nurkowaniem | Medycyna podróży https://medycynatropikalna.pl/choroba/problemy-zdrowotne-zwiazane-z-nurkowaniem

Skuteczność hiperbarii tlenowej w leczeniu ran przewlekłych | Wydawnictwo Państwowej Akademii Nauk Stosowanych we Włocławku https://wyd.edu.pl/index.php/2-uncategorised/skutecznosc-hiperbarii-tlenowej-w-leczeniu-ran-przewleklych

The Role of Hyperbaric Oxygen Therapy for the Treatment of Wounds | ScienceDirect https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1047965122000638?via%3Dihub

Therapeutic effects of hyperbaric oxygen: integrated review | Medical Gas Research https://journals.lww.com/mgar/fulltext/2021/11010/therapeutic_effects_of_hyperbaric_oxygen_.6.aspx

Wieloogniskowa, kostna manifestacja choroby dekompresyjnej u zawodowego pilota – opis przypadku | Medycyna Pracy http://medpr.imp.lodz.pl/Wieloogniskowa-kostna-manifestacja-choroby-dekompresyjnej-u-zawodowego-pilota-opis-przypadku,442,0,1.html

 

WSKAZANIA DO ZABIEGU

Układ oddechowy

powikłania po COVID-19 / zatrucie tlenkiem węgla (zaczadzenie)

Układ nerwowy

depresja / bezsenność / przewlekłe zmęczenie/stres / bóle migrenowe / choroba Alzheimera / choroba Parkinsona / ADHD / autyzm / udar / porażenie mózgowe

    Dermatologia

    trądzik / AZS (atopowe zapalenie skóry) / przewlekłe choroby skóry / łuszczyca / grzybica / owrzodzenia, odleżyny, oparzenia / /trudno gojące się rany / infekcje bakteryjne

    Układ krążenia

    miażdżyca / nadciśnienie / stopa cukrzycowa / niedotlenienie tkanek i choroby z tym / związane

    Medycyna sportowa

    złamania i urazy kości, stawów i tkanek miękkich / przewlekłe zmęczenie / regeneracja organizmu po wysiłku / poprawa wydolności

    Inne

    nadwaga i otyłość / zaburzenia potencji / wspomaganie leczenia niepłodności / anemia / choroby autoagresywne / niektóre zaburzenia immunologiczne / nagła głuchota / regeneracja po chemioterapii / borelioza

    Umów się na wizytę

    Zaplanuj swoją wizytę z VitMeUp

    Kontakt

    Skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie

    Wizyta

    Umów wizytę do swojego domu lub odwiedź jedną z kilku naszych placówek

    Zdrowie

    Spotkaj się z naszym wykwalifikowanym personelem medycznym i rozpocznij swoją ścieżkę leczenia!