Dieta i suplementacja w procesie leczenia onkologicznego

Dieta i suplementacja w procesie leczenia onkologicznego

Stan odżywienia w procesie leczenia onkologicznego stanowi jeden z czynników wpływających na rokowania pacjenta. Jego nieprawidłowa ocena przez lekarza prowadzącego może być związana z gorszym gojeniem się ran, zakażeniami, powikłaniami, a nawet z wydłużoną hospitalizacją. Wobec diety i suplementacji w przebiegu terapii onkologicznej stawianych jest jednak wiele pytań: pacjenci chorzy na nowotwór nie do końca wiedzą, jak dbać o swoje żywienie i jak pomóc sobie w procesie leczenia.

Co to jest leczenie onkologiczne?

Onkologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się chorobami nowotworowymi – ich diagnozowaniem oraz leczeniem. To nauka o etiologii, epidemiologii, patologii, a także zapobieganiu i rozpoznawaniu nowotworów oraz leczeniu pacjentów, u których zdiagnozowano tę chorobę. W jej zakresie mieszczą się również takie pojęcia jak między innymi opieka nad nieuleczalnie chorymi, profilaktyka chorób nowotworowych czy walka z rakiem. 

Osobą specjalizującą się w leczeniu onkologicznym jest lekarz onkolog. Zajmuje się on szeroko rozumianą opieką nad osobami chorującymi na nowotwór (z wyłączeniem interwencji chirurgicznej). Przy czym do jego głównych obowiązków należy zarówno leczenie onkologiczne, jak i profilaktyka chorób nowotworowych, a także ich kompleksowa diagnostyka. Wśród schorzeń, które leczy, wyróżnić można na przykład:

  • nowotwór piersi,
  • nowotwór prostaty,
  • guz mózgu,
  • nowotwór wątroby,
  • nowotwór żołądka,
  • nowotwór przełyku,
  • nowotwór jądra,
  • nowotwór jelita grubego.

Holistyczne podejście do leczenia pacjentów onkologicznych

Leczenie onkologiczne jest uzależnione od rozmaitych czynników. Wpływa na nie między innymi rodzaj zdiagnozowanego schorzenia. Lekarz onkolog opracowuje terapię leczniczą na podstawie otrzymanych wyników badań, zleconych uprzednio pacjentowi onkologicznemu. Następnie monitoruje przebieg leczenia i dopasowuje jego kolejne etapy do uzyskanych efektów. Kluczowa jest przy tym współpraca onkologa z innymi specjalistami, która pozwala na holistyczne podejście do pacjenta i zadbanie o jego zdrowie w różnych obszarach.

W trakcie leczenia onkologicznego opiekę nad pacjentem powinien sprawować w szczególności lekarz onkolog, ale też dietetyk, który przygotowuje dla osób chorujących na nowotwory spersonalizowane plany leczenia. Niedożywienie bądź wyniszczenie organizmu (kacheksja nowotworowa) występuje u ok. 30–85% pacjentów onkologicznych. Przy czym u mniej więcej 5–20% chorych wyniszczenie stanowi bezpośrednią przyczynę zgonu w terminalnym okresie przebiegu nowotworu. 

Leczenie onkologiczne może powodować zaburzenia wchłaniania i metabolizmu, a nadmierna utrata masy ciała przez pacjenta onkologicznego może skutkować rozwojem kacheksji nowotworowej. Między innymi z tych powodów holistyczne podejście do osób chorujących na raka jest kluczowe w kontekście ich kondycji zdrowotnej. Ma też ono duże znaczenie w odniesieniu do rokowań u takich pacjentów.

Zalecenia żywieniowe dla osób chorych na raka

Po przeprowadzonej przez dietetyka konsultacji dietetycznej konieczna jest ocena stanu odżywienia pacjenta. Na tej podstawie powinien on określić zapotrzebowanie danej osoby na energię oraz na wybrane składniki odżywcze. Zgodnie z zaleceniami ESPEN (Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu) opublikowanymi w 2021 roku u pacjentów onkologicznych dzienna podaż energii powinna wynosić 25–30 kcal/kg obecnej masy ciała/dobę, białka natomiast – 1–1,5 g/kg aktualnej masy ciała/dobę. Tłuszcz z kolei może stanowić nawet do 50% energii. Podane wartości mogą się różnić w zależności od stanu pacjenta.

Warto wiedzieć: Zapotrzebowanie energetyczne osoby chorej na raka może być o nawet 20% wyższe niż u osoby zdrowej.

Czego nie może zabraknąć w diecie onkologicznej?

Posiłki, które zostały uwzględnione w planie dietetycznym pacjenta onkologicznego, powinny być skomponowane w taki sposób, by dostarczały mu odpowiednio dużą dawkę energii. Kluczowe jest uwzględnienie w diecie białka, które jest zawarte między innymi w chudym mięsie, jajach i w rybach morskich. Pacjentom onkologicznym zalecane jest również spożywanie produktów bogatych w antyoksydanty, które mogą zneutralizować wolne rodniki. Przeciwutleniacze znajdują się na przykład w świeżych owocach czy ciemnoczerwonych warzywach. W diecie osób chorujących na nowotwór zawarte są w szczególności produkty bogate w takie elementy jak:

  • białko,
  • antyoksydanty,
  • kwasy tłuszczowe n-3, 
  • magnez,
  • witamina C,
  • witamina E,
  • selen,
  • miedź,
  • cynk,
  • beta-karoten,
  • mangan,
  • koenzym Q10,
  • poilifenole i fitosterole.

Fakty i mity na temat suplementacji w leczeniu onkologicznym

Stosowanie suplementów podczas leczenia onkologicznego pomaga w uzupełnieniu niedoborów cennych witamin, natomiast jest ono zalecane wyłącznie wtedy, kiedy wspomniany niedobór zostanie stwierdzony u pacjenta – na podstawie badań krwi bądź objawów klinicznych. Samodzielnie opracowana suplementacja nie jest wskazana. Nadmiar wybranych witamin czy minerałów może spowodować na przykład zaburzenie wchłaniania innych związków i pogorszyć tym samym stan zdrowia pacjenta. Głównie z tego powodu suplementacja w leczeniu onkologicznym powinna przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza onkologa pozostającego we współpracy z innymi specjalistami, między innymi z dietetykiem.

Źródła:

Kłęk S.: Leczenie żywieniowe w onkologii. Współczesne podejście., PZWL, 2020.

Kłęk S., Jankowski M., Kruszewski W.J. i wsp.: Clinical Nutrition in Oncology: Polish Recommendations. Oncol. Clin. Pract. 2015, 11: 172–188.

Shaw C. (ed.): Nutrition and cancer. Blackwell Publishing, Chichester, 2011.

Arends J., Bachman P., Baracos V., et al., ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients, Clinical Nutrition, 2016.

Braga M, Ljungqvist O, Soeters P i wsp.: ESPEN Guidelines on parenteral nutrition: surgery. Clin. Nutr. 2009; 28: 378–86.

Wlewy witaminowe

Odpowiednio skomponowana kroplówka witaminowa, jest idealnym sposobem nawadniającym organizm pacjentów i stanowi bardzo wydajną formę wspomagania leczenia chorych, ponieważ ma bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka.

Trychologia

Trychologia zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem dolegliwości związanych z włosami i skórą głowy takimi jak:

  • nadmierne wypadanie włosów
  • łysienie
  • łupież
  • łojotokowe zapalenie skóry
  • atopowe zapalenie skóry
  • łuszczyca
  • przetłuszczanie się włosów i skóry głowy

Medycyna estetyczna

W ofercie medycyny estetycznej VitMeUp posiadamy:
*zabiegi mezoterapii,
*botoks,
*nici,
*lipoliza iniekcyjna,
*peelingi.

Badania diagnostyczne

W naszej klinice posiadamy szeroki pakiet badań z oferty największej w Polsce sieć laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA.

Badania można wykonać bez skierowania, a ich wyniki poznać online.

Zaplanuj swoją wizytę z VitMeUp

Kontakt

Skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie

Wizyta

Umów wizytę do swojego domu lub odwiedź jedną z kilku naszych placówek

Zdrowie

Spotkaj się z naszym wykwalifikowanym personelem medycznym i rozpocznij swoją ścieżkę leczenia!