ASKORBINIAN SODU
Askorbinian sodu — podrasowana witamina C
Witamina C (kwas askorbinowy) jest jedną z najlepiej przebadanych witamin, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania każdej żywej komórki. Wykazuje silne właściwości przeciwutleniające i nie tylko. Bez niej niemożliwa byłaby synteza kolagenu — białka, będącego głównym budulcem skóry, układu kostnego, zębów, naczyń krwionośnych, ścięgien, elementów chrzęstnych czy rogówki oka. Medycyna oferuje bezpieczniejsze i lepiej przyswajalne formy niż zwyczajna witamina C w postaci kwasu askorbinowego. Preparaty opracowane biotechnologicznie można suplementować profilaktycznie i stosować dożylnie w przypadku niedoborów. Jednym z nich jest bohater dzisiejszego artykułu — askorbinian sodu, czyli związek kwasu askorbinowego z sodem.
Spis treści:
Czym jest askorbinian sodu?
Askorbinian sodu to po prostu sól sodowa szeroko znanego kwasu L(+)-askorbinowego, czyli witaminy C. Askorbinian sodu posiada pełnię właściwości zdrowotnych witaminy C, ale jest pozbawiony jej głównych wad. Jakich? O tym za chwilę. Na początku warto poznać właściwości i charakterystykę witaminy C. Znana jako kwas askorbinowy jest rozpuszczalną w wodzie witaminą, która naturalnie występuje w niektórych produktach spożywczych lub jest dodawana jako antyoksydant, dostępna także w formie suplementów, leków doustnych, a także płynnych preparatów do infuzji dożylnej. Ludzie, w przeciwieństwie do większości zwierząt, nie są w stanie endogennie syntetyzować witaminy C, dlatego musi zostać dostarczona egzogennie — w postaci diety lub dobrze dobranej suplementacji [1].
Witamina C zarówno w formie kwasu askorbinowego, jak i askorbinianu sodu jest niezbędna do [2]:
- biosyntezy — kolagenu, L-karnityny, niektórych neuroprzekaźników,
- prawidłowego metabolizmu białek.
Co więcej, pełni rolę ważnego, fizjologicznego przeciwutleniacza [3]. Wykazano, że regeneruje inne przeciwutleniacze w organizmie, w tym alfa-tokoferol (witamina E) i glutation [4].
Trwające badania, sprawdzają, czy witamina C a szczególnie jej sodowa sól — askorbinian sodu, ograniczając szkodliwe działanie wolnych rodników poprzez swoją aktywność przeciwutleniającą, mogą pomóc w zapobieganiu lub opóźnianiu rozwoju niektórych nowotworów, chorób układu krążenia i innych jednostek chorobowych, w których stres oksydacyjny stanowi główną przyczynę.
Askorbinian sodu czy kwas askorbinowy? Witamina C — jaka najlepsza?
Askorbinian sodu to rzeczywiście bardzo bliski kuzyn zwykłej witaminy C. Łączy je forma chemiczna, gdyż oba związki mają niemalże taką samą strukturę atomową. Askorbinian sodu na potrzeby medyczne uzyskuje się w wyniku reakcji między witaminą C rozpuszczoną w wodzie z sodem, a dokładniej wodorowęglanem sodu inaczej określanym jako soda oczyszczona. W kolejny kroku do mieszaniny dodaje się alkohol — izopropanol etylowy, by doszło do zjawiska precypitacji, czyli powstania osadu opadającego na dno naczynia z roztworem. W przypadku takiej reakcji uzyskanym osadem jest właśnie sól sodowa kwasu askorbinowego [5].
Suplementy askorbinianu sodu najczęściej występują w formie białego, bezzapachowego proszku, który wyśmienicie rozpuszcza się w wodzie. Ponadto przygotowuje się odpowiednie preparaty służące podaniu dożylnego, które cechuje 100% wchłanialności i biodostępności [6].
Dlaczego askorbinian sodu jest lepszy niż zwykła witamina C? Wynika to przede wszystkim ze znaczącej różnicy w pH obu związków. Jak już wspomnieliśmy, łączy je bardzo podobna budowa, ale dzieli farmakokinetyka. Wartość pH w 5% roztworze kwasu askorbinowego wynosi 2,2-2,5, czyli witamina C jest związkiem chemicznym o dość mocnej kwasowości [7]. Z kolei pH askorbinianu sodu w 10% roztworze wynosi 7,3-7,6, a więc wykazuje właściwości delikatnie zasadowe [6]. W praktyce oznacza to, że askorbinian sodu jest bardzo łagodny dla błony śluzowej żołądka i jelit oraz nie wywołuje nadkwasowości.
Witamina C ze względu na kwaśne pH może mieć działanie drażniące na układ pokarmowy. Jest to sytuacja bardzo niekorzystna dla osób borykających się z wrzodami pokarmowymi, nadkwasowością, zgagą czy refluksem żołądkowo-przełykowym.
Jest jeszcze inna, dość istotna kwestia związana z przyjmowaniem popularnych leków dostępnych bez recepty — niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), np. ibuprofen, diklofenak. U podstaw ich działania leży blokowanie aktywności enzymu — cyklooksygenazy, przez co produkcja dobrych prostaglandyn zostaje zaburzona. Ich rolą jest ochrona śluzówki żołądka i jelit przed żrącym wpływem kwasu solnego [8]. Długotrwałe przyjmowanie leków o takim potencjale prowadzi do uszkodzeń błony śluzowej i rozwoju choroby wrzodowej. Dlaczego opisujemy akurat taką sytuację? Szacuje się, że nawet 3 miliony Polaków regularnie używa leków z grupy NLPZ, a u 30 tys. występują powikłania żołądkowo-jelitowe w postaci krwawień. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że ci sami pacjenci stosują również suplementację w postaci tradycyjnej witaminy C, dodatkowo nadwyrężając wrażliwy układ pokarmowy [9]. Rozwiązaniem jest właśnie askorbinian sodu, który dodatkowo nie zwiększa kwasowości w żołądku i nie prowadzi do nadprodukcji kwasu żołądkowego [10].
Co więcej, zgodnie z zasadami farmakokinetyki znacznie lepiej wchłaniają się związki o zasadowej wartości pH, a gorzej preparaty kwasowe, co jest związane z wartością pH w żołądku zdrowego człowieka, które może mieścić się w przedziale od 1 do 7 [11].
Ile jest witaminy C w askorbinianie sodu? Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę C?
W 1 gramie askorbinianu sodu mieści się aż 889 miligramów dobrze wchłanialnej witaminy C. Pozostałość masy cząsteczki uzupełnia sód, który stanowi 111 miligramów. Informacja o zawartości sodu jest istotna dla osób ze słabo kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, na diecie niskosodowej, a także z przewlekłymi chorobami nerek.
Sód powoduje retencję wody w organizmie, przez co może dojść do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Przy czym należy pamiętać, że dzienne zapotrzebowanie dorosłych na sód zgodnie z normami dla populacji Polski wynosi około 1500 miligramów na dobę [12]. Jednak wiele zagranicznych źródeł podaje, że nie powinno się przekraczać dziennej ilości 2300 mg sodu [13].
Zalecane spożycie witaminy C dla populacji Polski wynosi [12]:
- dzieci 1-3 lata – 40 mg/dobę,
- dzieci 4-9 lat – 50 mg/dobę,
- chłopcy 10-12 lat – 50 mg/dobę,
- chłopcy 13-18 lat – 75 mg/dobę,
- dziewczęta 10-12 lat – 50 mg dobę,
- dziewczęta 13-18 lat – 65 mg/dobę,
- mężczyźni 19-75 lat i powyżej – 90 mg/dobę,
- kobiety 19-75 lat i powyżej – 75 mg/dobę,
- kobiety w ciąży poniżej 19. roku życia – 80 mg/dobę,
- kobiety w ciąży w wieku 19 lat i powyżej – 85 mg/dobę,
- kobiety karmiące piersią poniżej 19. roku życia – 115 mg/dobę,
- kobiety karmiące piersią w wieku 19 lat i powyżej – 120 mg/dobę.
Askorbinian sodu — czy jest szkodliwy?
Askorbinian sodu jest jednym z najczęściej używanych dodatków do żywności (występuje pod nazwą E301), dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym i regulującym kwasowość [14]. Sam fakt używania E301 do szeroko zakrojonej produkcji żywności świadczy o wysokim bezpieczeństwie sodowej soli witaminy C. Potwierdzają to badania naukowe, wyraźnie pokazujące, że askorbinian sodu jest pozbawiony działania rakotwórczego, genotoksycznego i mutagennego [15].
Co więcej, o bezpieczeństwie askorbinianu sodu świadczy brak określonego maksymalnego spożycia dziennego (ADI), a to bezpośrednio wskazuje na brak jakichkolwiek efektów ubocznych [5].
Askorbinian sodu — właściwości zdrowotne
Askorbinian sodu oferuje wszystkie właściwości zdrowotne witaminy C, przy czym lepiej się wchłania, nie podrażnia błony śluzowej układu pokarmowego i nie wykazuje żadnych efektów ubocznych. Może być z powodzeniem stosowany przez kobiety w ciąży i matki karmiące piersią [16].
- Rola w układzie odpornościowym i stanach zapalnych
Witamina C odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowia układu immunologicznego, a jej niedobór prowadzi do zaburzeń reakcji odpornościowych organizmu. Badania pokazują, że w przypadku infekcji bakteryjnych bardzo często dochodzi do obniżenia stężenia kwasu askorbinowego w różnych płynach ustrojowych. Dlatego jest powszechnie stosowany w leczeniu wspomagającym wielu schorzeń zakaźnych, takich jak zapalenie wątroby, HIV czy zapalnych — np. choroby przyzębia [17].
Podawanie askorbinianu sodu modyfikuje i wzmacnia zarówno wrodzoną, jak i nabytą odpowiedź immunologiczną. Neutralizuje toksyny bakteryjne, zwłaszcza endotoksyny, blokując sygnał niezbędny do tworzenia lipopolisacharydów (LPS) — składników błony komórkowej bakterii, z których owe toksyny powstają [17].
Kwas askorbinowy poprawia właściwości fagocytarne i aktywność różnych komórek odpornościowych, w tym neutrofili, komórek NK (naturalnych zabójców), makrofagów i limfocytów [18].
- Właściwości przeciwutleniające
Stres oksydacyjny odgrywa kluczową kwestię w powstawaniu stanów zapalnych, które często przechodzą w choroby przewlekłe [19]. Przeciwutleniacze czynnie walczące z wolnymi rodnikami, dzielą się na [20]:
- enzymatyczne — np. enzym katalaza, glutation czy kwas alfa-liponowy,
- nieenzymatyczne — np. kwas askorbinowy.
Działanie przeciwutleniające askorbinianu sodu polega na procesie oddawania elektronów, kiedy to opisywany związek pozbywa się 2 elektronów (reakcja utlenienia), prowadząc do redukcji szkodliwych wolnych rodników.
Kwas askorbinowy oddając pierwszy elektron, przekształca się w wolny rodnik zwany askorbylowym. Kiedy ze swej struktury eliminuje drugi elektron, przekształca się w kwas dehydroaskorbinowy — utlenioną wersję kwasu askorbinowego [21].
Ponadto naukowcy odkryli, że witamina C stosowana w małych dawkach działa jako prooksydant (związek generujący wolne rodniki), a właściwości pełnoprawnego przeciwutleniacza wykazuje dopiero w dużych dawkach.
Działanie antyoksydacyjne askorbinianiu sodu wzmaga fizjologiczną przebudowę naskórka i przemieszczanie się młodych komórek w stronę najbardziej powierzchownych warstw naskórka, gdzie zastępują stare oraz zrogowaciałe.
- Działanie przeciwstarzeniowe
Właściwości przeciwstarzeniowe askorbinianu sodu dotyczą przede wszystkim silnego działania antyoksydacyjnego, stymulującego tworzenie kolagenu i jego ochronę. Badania naukowe potwierdzają, że ilość kwasu askorbinowego zmienia się, a dokładniej spada wraz z wiekiem [22], przez co dodatkowa suplementacja jest jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania zmarszczkom.
Witamina C odgrywa ważną rolę w ochronie integralności komórkowej, ponieważ eliminuje wolne rodniki, zapobiega utlenianiu białek komórkowych, lipidów i materiału genetycznego oraz poprawia unaczynienie tkanek, dzięki czemu są lepiej odżywione, a także wysycone tlenem [23].
- Produkcja kolagenu
Rola witaminy C w tworzeniu kolagenu jest dobrze znana. Kwas askorbinowy jest czynnikiem niezbędnym do zajścia poszczególnych etapów syntezy kolagenu, w tym [24]:
- hydroksylacji proliny,
- przetwarzania kolagenu, gdzie pełni funkcję kofaktora,
- aktywacji prokolagenowego RNA przekaźnikowego,
- hamowania metaloproteinaz macierzy (MMP) odpowiedzialnych za degradację włókien kolagenowych i aktywację fibroblastów w celu prawidłowego tworzenia nowego kolagenu.
- Tworzenie kośćca
Kolagen jest głównym składnikiem macierzy kostnej, a wiele publikacji potwierdziło rolę witaminy C w tworzeniu kośćca. Co więcej, u kobiet w okresie pomenopauzalnym koniecznym i zwyczajnie rozsądnym jest przyjmowanie wyższych dawek kwasu askorbinowego, by zmniejszyć częstość występowania osteoporozy [25].
Dodatkowo kwas askorbinowy bierze czynny udział w tworzeniu elementów składowych kości — kolagenu typu I, osteonektyny i osteokalcyny. Jego połączenie z witaminą E ma kluczowe znaczenie w namnażaniu i różnicowaniu osteoblastów (komórki kościotwórcze) [26].
Witamina C jest również niezbędna do utrzymania odpowiedniej gęstości kości [27].
- Pozostałe funkcje askorbinianu sodu
- Bierze udział w syntezie noradrenaliny, gdzie jest „dawcą” elektronów [28].
- Pozwala na lepsze przyswajanie żelaza niehemowego (forma żelaza pochodzenia roślinnego), a także wapnia. Pomaga w lepszej absorpcji pierwiastków w dwunastnicy [29].
- Uczestniczy w odbudowie zniszczonych tkanek, wspomaga procesy gojenia [12].
- Wspomaga prawidłową regulację ciśnienia tętniczego krwi [12].
- Pomaga w obniżeniu poziomu cukru we krwi w stanach hiperglikemicznych i u diabetyków [30].
Askorbinian sodu a choroby nowotworowe
- Zapobieganie nowotworom
Dowody epidemiologiczne wyraźnie pokazują, że spożywanie większych ilości kwasu askorbinowego, także w formie askorbinianu sody, wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju raka [1]. Naukowcy zwracają uwagę, że witamina C:
- ogranicza powstawanie niektórych czynników rakotwórczych [31],
- odpowiednio moduluje odpowiedź immunologiczną [4],
- łagodzi zniszczenia wywołane stresem oksydacyjnym [1].
Co więcej, większość badań klinicznych wykazała odwrotną zależność między udziałem kwasu askorbinowego w diecie a rozwojem nowotworów piersi, okrężnicy, płuc, odbytnicy, żołądka, krtani, gardła, jamy ustnej i przełyku — wyższa podaż witaminy C oznacza mniejsze ryzyko choroby nowotworowej [4].
Ponadto udowodniono, że stężenie witaminy C w osoczu jest niższe u pacjentów z aktywną chorobą nowotworową [2].
- Leczenie chorób nowotworowych
Już w 1970 roku sugerowano, że kwas askorbinowy może być pomocny w leczeniu schorzeń nowotworowych [32]. Późniejsze badania naukowe były sprzeczne względem antyrakowego potencjału witaminy C — jedne wykazywały jej skuteczność, a drugie zaprzeczały. Przyczyną tego zjawiska okazały się różne drogi podawania preparatu — doustnie lub dożylnie.
Doustne przyjmowanie witaminy C, nawet w bardzo dużych dawkach, może podnieść stężenie witaminy C w osoczu do maksymalnie 220 mikromoli/litr, podczas gdy podanie dożylne wytwarza stężenie w osoczu o wartości do 26 tys. mikromoli/litr [33]. Tak wysokie stężenia okazały się toksyczne dla komórek rakowych w badaniach in vitro [34].
Źródła:
[1] New developments and novel therapeutic perspectives for vitamin C | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[2] Toward a new recommended dietary allowance for vitamin C based on antioxidant and health effects in humans | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[3] Ascorbate is an outstanding antioxidant in human blood plasma | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[4] Vitamin C function and status in chronic disease | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[5] Sodium ascorbate | PubChem https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/
[6] Sodium ascorbate | Chemical Book https://www.chemicalbook.com/
[7] Concentration of vitamin C in plasma and milk of dairy cattle | HAL Open Science https://hal.archives-ouvertes.fr/
[8] Prostaglandins, NSAIDs, and gastric mucosal protection: why doesn’t the stomach digest itself? | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[9] Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ) – czy mogą obniżać odporność? | Radio Klinika https://radioklinika.pl/
[10] 1-Ascorbic acid (vitamin C) supplementation to optimize health and reproduction in cattle | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[11] Parametry farmakokinetyczne leków | Aptekarz Polski https://www.aptekarzpolski.pl/
[12] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie | PZH https://www.pzh.gov.pl/
[13] How much sodium should I eat per day? | Heart https://www.heart.org/
[14] Effect of sodium ascorbate and sodium nitrite on protein and lipid oxidation in dry fermented sausages | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[15] Scientific Opinion on the re-evaluation of ascorbic acid (E 300), sodium ascorbate (E 301) and calcium ascorbate (E 302) as food additives | EFSA https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/
[16] Sodium Ascorbate and pregnancy or breastfeeding: Is it safe? | Mother Figure https://motherfigure.com/
[17] Sepsis, Endotoxin and Vitamin C | Vitaminc https://vitaminc.co.nz/
[18] Ascorbic acid, ultraviolet C rays and glucose but not hyperthermia are elicitors of human 𝛽-defensin 1 mRNA in normal keratinocytes | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[19] Biological activities of reactive oxygen and nitrogen species: Oxidative stress versus signal transduction | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[20] Influence of vitamin C supplementation on oxidative stress and neutrophil inflammatory response in acute and regular exercise | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[21] Vitamin C as an antioxidant: Evaluation of its role in disease prevention | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[22] Vitamin C and Skin Health | Oregon State University https://lpi.oregonstate.edu/
[23] Vitamin C supplementation in the critically ill: A systematic review and meta-analysis | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
[24] Double blind, half face study comparing topical vitamin C and vehicle for rejuvenation of photodamage | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[25] Favorable effect of dietary vitamin C on bone mineral density in postmenopausal women | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[26] An in vitro study of osteoblast vitality influenced by the vitamins C and E | PubMed https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
[27] Ascorbic acid alters collagen integrins in bone culture | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[28] Moszczyński P., Pyć R., Biochemia witamin. Witaminy lipoilne i kwas askorbinowy. Część II. PWN, Warszawa 1999
[29] Niskocząsteczkowe związki przeciwutleniające pochodzenia naturalnego | Publishers Panel https://publisherspanel.com/
[30] Supplementation of Vitamin C Reduces Blood Glucose and Improves Glycosylated Hemoglobin in Type 2 Diabetes Mellitus: A Randomized, Double-Blind Study | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
[31] Approaches to cancer prevention based on an understanding of N-nitrosamine carcinogenesis | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[32] Supplemental ascorbate in the supportive treatment of cancer: Prolongation of survival times in terminal human cancer | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[33] Intravenously administered vitamin C as cancer therapy: three cases | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
[34] Effect of supplemental antioxidants vitamin C, vitamin E, and coenzyme Q10 for the prevention and treatment of cardiovascular disease | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
Wlewy witaminowe
Odpowiednio skomponowana kroplówka witaminowa, jest idealnym sposobem nawadniającym organizm pacjentów i stanowi bardzo wydajną formę wspomagania leczenia chorych, ponieważ ma bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka.
Trychologia
Trychologia zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem dolegliwości związanych z włosami i skórą głowy takimi jak:
- nadmierne wypadanie włosów
- łysienie
- łupież
- łojotokowe zapalenie skóry
- atopowe zapalenie skóry
- łuszczyca
- przetłuszczanie się włosów i skóry głowy
Medycyna estetyczna
W ofercie medycyny estetycznej VitMeUp posiadamy:
*zabiegi mezoterapii,
*botoks,
*nici,
*lipoliza iniekcyjna,
*peelingi.
Badania diagnostyczne
W naszej klinice posiadamy szeroki pakiet badań z oferty największej w Polsce sieć laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA.
Badania można wykonać bez skierowania, a ich wyniki poznać online.
Zaplanuj swoją wizytę z VitMeUp
Kontakt
Skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie
Wizyta
Umów wizytę do swojego domu lub odwiedź jedną z kilku naszych placówek
Zdrowie
Spotkaj się z naszym wykwalifikowanym personelem medycznym i rozpocznij swoją ścieżkę leczenia!