Leczenie PCOS w ramach ginekologii holistycznej. Interdyscyplinarne podejście do terapii pacjentek z zespołem policystycznych jajników
Spis treści:
Zespół policystycznych jajników (PCOS), leczony w ramach ginekologii holistycznej, jest jednym z najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku rozrodczym. Charakterystyczne dla niego jest występowanie cykli bezowulacyjnych, co uniemożliwia zajście w ciążę oraz nieregularne miesiączki. Typowa dla kobiet z PCOS jest również nadprodukcja męskich hormonów płciowych, czyli androgenów odpowiedzialnych za zmiany wywołane w organizmie pacjentki. Rozwój takiego zaburzenia ma też nierzadko związek z towarzyszącą mu insulinoopornością oraz szeregiem innych dolegliwości. Dlatego zaleca się, by leczenie PCOS miało charakter interdyscyplinarny.
Co to jest zespół policystycznych jajników (PCOS)?
Zespół policystycznych jajników (PCOS – ang. polycystic ovary syndrome) to zaburzenie endokrynne dotykające kobiety w okresie reprodukcyjnym. Nazywany jest również zespołem wielotorbielowatych jajników, zespołem drobnotorbielkowatych jajników oraz zespołem Steina-Leventhala. Ma to związek z charakterystycznym dla takiego stanu obrazem jajników w USG, na którym dostrzegalne są liczne pęcherzyki. Choć więc u pacjentek z PCOS dochodzi do powstania wielu pęcherzyków jajnikowych, w których dojrzewa komórka jajowa, to zazwyczaj nie przedostaje się ona do jajowodu, czyli miejsca potencjalnego zapłodnienia. Finalnie pęcherzyki obumierają i przekształcają się w niewielkie torbiele.
Warto wiedzieć: PCOS jest jednym z najczęstszych zaburzeń hormonalnych wśród kobiet w wieku rozrodczym oraz najczęstszą przyczyną żeńskiej niepłodności.
Warto wiedzieć: Głównym objawem zespołu policystycznych jajników występującego u kobiet w wieku od 25 do 45 lat są problemy z zajściem w ciążę.
Jakie są przyczyny PCOS?
Mechanizm rozwoju zespołu policystycznych jajników jest złożony. Na powstawanie takiego zaburzenia wpływają między innymi czynniki genetyczne. Podłoża PCOS stanowią natomiast znacznie liczniejszą grupę. Zespół policystycznych jajników może być więc dziedziczony i może występować u pacjentek, u których doszło do dużej ekspozycji na hormony męskie w życiu płodowym. W kontekście jego patogenezy duże znaczenie mają także czynniki endokrynologiczne, metaboliczne, a nawet środowiskowe.
Nie ustalono natomiast dotychczas, z czego dokładnie wynika rozwój PCOS, tj. jaki jest patomechanizm takiego zaburzenia. Niewątpliwie kluczowy wpływ mają zaburzenia hormonalne, a także zmiana wrażliwości tkanek docelowych na hormony steroidowe. Wiadomo przy tym, że zmiany w jajnikach, na skutek których dochodzi do rozwoju zespołu policystycznych jajników, wynikają ze zbyt wysokiego poziomu męskich hormonów płciowych.
Warto wiedzieć: Wśród czynników ryzyka rozwoju PCOS znajduje się w szczególności otyłość i cukrzyca.
Objawy zespołu policystycznych jajników
PCOS, czyli zespół policystycznych jajników polega przede wszystkim na występowaniu cyklu z brakiem owulacji – co stanowi przyczynę niepłodności u kobiet. Typowe dla takiego zaburzenia jest też nadprodukcja męskich hormonów płciowych, skutkująca na przykład nadmiernym owłosieniem. W przebiegu PCOS bardzo często pojawia się także insulinooporność, która negatywnie wpływa na kondycję pacjentki, zwiększając przy tym produkcję androgenów. Występuje więc wówczas zmniejszona wrażliwość tkanek docelowych na działanie insuliny. Warto przy tym dodać, że takie zaburzenie metaboliczne poprzedza bardzo często rozpoznanie cukrzycy. Ma również związek z otyłością i zaburzeniami lipidów prowadzącymi do miażdżycy oraz nadciśnienia tętniczego.
Najczęstsze objawy zespołu PCOS:
- trudności z zajściem w ciążę – na skutek rzadkich owulacji bądź ich braku;
- zaburzenia miesiączkowania – rzadkie, nieregularne miesiączki lub brak ich występowania;
- obfite krwawienia menstruacyjne;
- problemy ze skórą – na skutek zwiększonej ilości androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, a w tym m.in.:
- trądzik,
- łojotok,
- łysienie,
- hirsutyzm,
- łysienie androgeniczne;
- długi czas trwania zespołu napięcia przedmiesiączkowego – a w tym wzdęć, bólów w miednicy, bólów pleców oraz wahań nastroju;
- zwiększona skłonność do przyrostu masy ciała – skutkująca nadwagą, a nawet otyłością, w szczególności otyłością centralną;
- rogowacenie ciemne – czyli ciemne plamki pojawiające się na skórze.
Diagnostyka w kierunku PCOS
Ze względu na to, że objawy zespołu policystycznych jajników są niecharakterystyczne, podejrzenie PCOS wymaga rozpoczęcia odpowiedniej diagnostyki. Kluczowa jest wówczas weryfikacja źródeł symptomów zgłaszanych przez pacjentkę. Warto pamiętać o tym, że na częstotliwość owulacji wpływają również inne dolegliwości. Dlatego w procesie diagnostycznym w kierunku opisywanego zaburzenia wykorzystuje się tzw. kryteria Rotterdamskie. Do rozpoznania zespołu policystycznych jajników niezbędne jest spełnienie 2 z 3 następujących kryteriów:
- wystąpienie symptomów mających związek z podwyższeniem stężenia hormonów męskich, tj. androgenów, we krwi,
- rzadka owulacja lub niewystępowanie owulacji;
- charakterystyczny, policystyczny obraz jajników uwidoczniony podczas badania USG.
Diagnostyka POCS często polega także na wykonaniu szeregu badań hormonalnych. Zaleca się, by zostały one przeprowadzone w pierwszej fazie cyklu, między 3. a 5. dniem od pierwszego dnia miesiączki. Realizowany jest wówczas pomiar poziomu testosteronu we krwi, SHBG, czyli białka wiążącego hormony płciowe, gonadotropin – hormonu luteinizującego (LH), hormonu folikulotropowego (FSH), androstendionu oraz dehydroepiandrosteronu (DHEA-S). W drugiej fazie cyklu natomiast wykonuje się oznaczenie stężenia progesteronu. Możliwe jest też wykorzystanie badań dodatkowych, takich jak na przykład test OGTT, mający na celu pomiar stężenia glukozy we krwi.
Warto wiedzieć: Diagnostyka PCOS polega między innymi na wykluczeniu innych zaburzeń hormonalnych, a w tym chorób tarczycy, zespołu Cushinga, wrodzonego przerostu nadnerczy (WPN), akromegalii, hiperprolaktynemii oraz obecności guzów wydzielających męskie hormony płciowe.
Na czym polega leczenie zespołu policystycznych jajników?
W przypadku zespołu policystycznych jajników duże znaczenie ma holistyczne podejście to procesu leczenia. Kluczowa jest wówczas poprawa stylu życia, polegająca między innymi na zmianie diety, a w tym eliminacji niezdrowych nawyków żywieniowych, oraz uprawianie aktywności fizycznej, przynajmniej 3–4 razy w tygodniu. W wybranych przypadkach niezbędne może okazać się wdrożenie leczenia farmakologicznego, dopasowanego do indywidualnych potrzeb danej pacjentki – w zależności do efektów, które chce ona osiągnąć dzięki terapii. Część kobiet stosuje wówczas dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, a część same antyandrogeny. Takie metody leczenia nie są natomiast wprowadzane wśród kobiet, które planują w najbliższym czasie rozpocząć starania o potomstwo.
Warto wiedzieć: Badania wykazały, że nieleczenie zespołu policystycznych jajników zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, nowotworów błony śluzowej macicy oraz chorób układu krążenia, a w tym udarów i zawałów.
Aktywność fizyczna przy PCOS
Choć PCOS jest zaburzeniem, którego nie można całkowicie wyeliminować, to niezbędne jest redukowanie pojawiających się w jego przebiegu objawów, na przykład poprzez sport. Warto przy tym podkreślić, że wbrew obiegowej opinii pacjentki z PCOS wcale nie muszą rezygnować z treningów siłowych i interwałowych – nie ustalono dotychczas, by taka forma aktywności fizycznej miała negatywny wpływ na stan kobiet z zespołem policystycznych jajników. W przypadku PCOS ćwiczenia tego typu mogą wręcz prowadzić do spadku poziomu androgenów, a w efekcie do obniżenia poziomu insuliny. W związku z tym trening siłowy może stanowić element potencjalnego wsparcia terapii pacjentek z zespołem policystycznych jajników.
Warto wiedzieć: Wszelkie wątpliwości dotyczące podejmowania aktywności fizycznej przez osoby z PCOS zawsze powinny być konsultowane z lekarzem prowadzącym.
Znaczenie diety w przypadku PCOS
Równie istotna wśród kobiet z PCOS jest dieta bazująca na produktach o niskim IG. Zaleca się więc, by pacjentki z zespołem policystycznych jajników wykluczyły ze swojego jadłospisu między innymi fast foody, napoje gazowane, alkohol oraz wszelkie artykuły spożywcze o wysokim stopniu przetworzenia. Pokarmy o niskim indeksie glikemicznym wraz z planowaniem regularnych posiłków bogatych w warzywa i owoce przynoszą nierzadko zaskakująco pozytywne efekty terapeutyczne. Dietetycy i lekarze wskazują też bardzo często na duże znaczenie odpowiedniej suplementacji w przebiegu PCOS, a w tym witaminy D, selenu, inozytolu, NAC, EPA czy DHA.
Czy ginekolog leczy PCOS?
Podejrzenie PCOS i jego późniejsze leczenie wymaga zazwyczaj wsparcia zarówno endokrynologa, jak i ginekologa. Diagnozowanie i leczenie zespołu policystycznych jajników jest procesem złożonym, dlatego konsultacje u różnych specjalistów okazują się nierzadko niezbędne. Bardzo często konieczne jest też wdrożenie terapii dermatologicznej oraz planu dietetycznego opracowanego przez dietetyka. Natomiast zazwyczaj pierwszą osobą, do której zgłasza się pacjentka z podejrzeniem PCOS lub po prostu borykająca się z objawami typowymi dla takiego zaburzenia, jest lekarz ginekolog.
Do zadań wybranego specjalisty należy wówczas postawienie diagnozy, skierowanie pacjentki do innych specjalistów oraz wdrożenie leczenia ginekologicznego, mającego na celu na przykład eliminację zaburzeń miesiączkowania, przywrócenie owulacji i, co za tym idzie, umożliwienie pacjentce zajście w ciążę. Również inni specjaliści dążą do redukcji objawów typowych dla PCOS, natomiast wyłącznie w obszarach, które dotyczą ich specjalizacji. Dermatolog zajmuje się wówczas problemami skórnymi, podczas gdy dietetyk dąży wraz z pacjentem do zgubienia nadmiernych kilogramów oraz wdrożenia zdrowej, zbilansowanej diety.
Źródła:
Polycystic ovary syndrome (PCOS) | Mayo Clinic https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439
Polycystic ovary syndrome (PCOS) and genetic predisposition: A review article | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31403134/
Polycystic ovary syndrome (PCOS), an inflammatory, systemic, lifestyle endocrinopathy | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29678491/
Symptoms-Polycystic ovary syndrome | NHS https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/symptoms/
Zespół policystycznych jajników (PCOS). Przyczyny, diagnostyka i leczenie | Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/260942,zespol-policystycznych-jajnikow-pcos
Wlewy witaminowe
Odpowiednio skomponowana kroplówka witaminowa, jest idealnym sposobem nawadniającym organizm pacjentów i stanowi bardzo wydajną formę wspomagania leczenia chorych, ponieważ ma bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka.
Trychologia
Trychologia zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem dolegliwości związanych z włosami i skórą głowy takimi jak:
- nadmierne wypadanie włosów
- łysienie
- łupież
- łojotokowe zapalenie skóry
- atopowe zapalenie skóry
- łuszczyca
- przetłuszczanie się włosów i skóry głowy
Medycyna estetyczna
W ofercie medycyny estetycznej VitMeUp posiadamy:
*zabiegi mezoterapii,
*botoks,
*nici,
*lipoliza iniekcyjna,
*peelingi.
Badania diagnostyczne
W naszej klinice posiadamy szeroki pakiet badań z oferty największej w Polsce sieć laboratoriów medycznych DIAGNOSTYKA.
Badania można wykonać bez skierowania, a ich wyniki poznać online.
Zaplanuj swoją wizytę z VitMeUp
Kontakt
Skontaktuj się z nami mailowo lub telefonicznie
Wizyta
Umów wizytę do swojego domu lub odwiedź jedną z kilku naszych placówek
Zdrowie
Spotkaj się z naszym wykwalifikowanym personelem medycznym i rozpocznij swoją ścieżkę leczenia!