Napięcie mięśniowe miednicy w fizjoterapii. Leczenie dysfunkcji mięśni dna miednicy u kobiet

Czym są mięśnie dna miednicy?

Mięśnie dna miednicy (MDM), inaczej mięśnie Kegla zlokalizowane są między 4 punktami kostnymi: spojeniem łonowym, kością ogonową i dwoma guzami kulszowymi. Złożone są one z 3 warstw, a ich włókna skierowane są w różnych kierunkach, otaczając cewkę moczową, odbyt i pochwę. Warstwy te to:

• przepona miednicy, a w tym: parzysty mięsień dźwigacz odbytu, parzysty mięsień guziczny, górna i dolna powięź przepony miednicy;
• przepona moczowo-płciowa złożona z takich elementów jak: pojedynczy mięsień poprzeczny głęboki krocza, pojedynczy mięsień zwieracz cewki moczowej, górna i dolna powięź przepony moczowo-płciowej;
• mięśnie powierzchowne krocza, które składają się z: parzystego mięśnia poprzecznego powierzchownego krocza, parzystego mięśnia opuszkowo-gąbczastego, parzystego mięśnia kulszowo-jamistego, nieparzystego mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu.

Warto wiedzieć: w przypadku kobiet na dno miednicy składa się przede wszystkim pęcherz, odbyt, macica i pochwa.

MDM są w przypadku mężczyzn gęściej utkane niż u kobiet, co wynika z wielkości miednicy. Jednocześnie są bardziej wytrzymałe i nienarażone na częste zmiany hormonalne. Ponadto, ze względu na różnice anatomiczne u obu płci, to właśnie u kobiet częściej występują takie problemy jak np. brak kontroli nad mikcją – co powoduje konieczność wdrożenia leczenia nietrzymania moczu.

Warto wiedzieć: żeby poczuć MDM, trzeba bez napinania pośladków zacisnąć mięśnie tak, jakby chciało się zatrzymać gazy. Można też dodatkowo dotknąć środka ścięgnistego krocza: u kobiet między pochwą a odbytem, z kolei u mężczyzn między odbytem a jądrami.

Dlaczego zdrowie miednicy mniejszej jest ważne?

Wyróżnić można kilka zadań, za które odpowiadają mięśnie dna miednicy. Wśród nich wymienia się m.in. ochronę i utrzymywanie we właściwym położeniu narządów miednicy mniejszej: macicy, pęcherza moczowego i odbytnicy wraz z odbytem. Oprócz dbałości o struktury dna miednicy MDM stabilizują i budują prawidłową postawę ciała. Regulują przy tym oddawanie moczu i stolca, a także gazów, utrzymując zdolność organizmu do ich dobrowolnego zatrzymywania. Odpowiadają również za odruchowe spięcie podczas nagłego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej i wpływają na przebieg porodu oraz na satysfakcję seksualną obojga partnerów.

Pamiętaj: osłabione lub nadmiernie napięte mięśnie dna miednicy dają szereg uciążliwych objawów. Przykładem napięcia mięśniowego w tej okolicy są np. nawracające infekcje intymne i zapalenie układu moczowo-płciowego.

W miednicy tworzonej przez zamknięty krąg kostno-stawowy zbiegają się zakończenia trzech układów: moczowego, rozrodczego i pokarmowego. Właśnie dlatego dolegliwości występujące w przypadku pogorszonej kondycji MDM związane są zarówno z układem moczowym, jak i rozrodczym i pokarmowym. Zła praca mięśni Kegla może doprowadzić np. do wysiłkowego nietrzymania moczu, częstomoczu, bólu pęcherza lub cewki moczowej – niezwiązanego z infekcją układu moczowego. Może również spowodować takie dolegliwości jak np. szczelina odbytu, nietrzymanie stolca, bolesne współżycie czy bolesne miesiączkowanie.

Jakie objawy mogą wskazywać na dysfunkcję dna miednicy?

Dolegliwości występujące wraz z napięciem mięśniowym MDM to przede wszystkim bóle: miednicy, kości ogonowej, dolnej części pleców i bioder. Pojawiają się też wówczas zaparcia, niepełne opróżnianie jelit oraz napinanie się podczas wypróżniania. Zbyt napięte mięśnie dna miednicy powodują również parcie na mocz, jego bolesne oddawanie, niepełne opróżnianie pęcherza oraz problem z utrzymaniem moczu przy jednoczesnym opóźnionym strumieniu i jego powolnym przepływie. Napięte mięśnie dna miednicy mogą doprowadzić także do takiego stanu, w którym pacjentka boryka się z nawracającymi infekcjami intymnymi i zapaleniami układu moczowo-płciowego. Kluczowe znaczenie ma przy tym pogorszenie jakości życia seksualnego, a nawet jego uniemożliwienie.

Warto wiedzieć: nieco inne są objawy osłabienia mięśni dna miednicy. Należy do nich m.in. wyciek z jelita, nietrzymanie stolca i częste gazy. W rezultacie możliwe jest nawet całkowite lub częściowe wypadanie narządów miednicy.

Objawy zwiększonego napięcia mięśniowego MDM:

• nawracające infekcje intymne,
• zapalenia układu moczowo-płciowego,
• zaparcia,
• napinanie się podczas wypróżniania,
• niepełne opróżnianie jelit,
• parcie na mocz,
• niemożność utrzymania moczu,
• bolesne oddawanie moczu,
• niepełne opóźnianie pęcherza,
• ból miednicy, kości ogonowej, bioder i dolnej części pleców,
• mimowolne skurcze mięśni pochwy – wpływające na jakość współżycia.

Jakie są najczęstsze dysfunkcje mięśni dna miednicy?

Problemy z dnem miednicy to przede wszystkim zbyt duże napięcie mięśniowe (hipertoniczne dno miednicy) oraz znaczne osłabienie mięśni. Zarówno jedna, jak i druga dolegliwość przynosi szereg uporczywych objawów, w dużym stopniu pogarszających ogólną jakość życia kobiety. Warto przy tym podkreślić, że osłabienie mięśni dna miednicy jest powszechnym problemem, podobnie jak ich napięcie.

Co wpływa na napięcie i osłabienie mięśni dna miednicy?

Dysfunkcje w okolicy dna miednicy pojawiają się na skutek zwiększenia liczby włókien szybkich wraz z jednoczesnym zmniejszeniem liczby włókien wolnych. W rezultacie silne i elastyczne mięśnie dna miednicy są zbyt napięte lub osłabione. Nierelaksujące, inaczej hipertoniczne dno miednicy najczęściej wynika z urazów, wypadków czy porodu. Powoduje wówczas m.in. zaparcia, parcie na mocz, nawracające infekcje intymne czy dysfunkcje seksualne.

Czynniki wpływające na kondycję MDM:

• urazy,
• stres,
• postawa ciała,
• sposób oddychania,
• nawyki toaletowe (wypieranie stolca czy moczu),
• nieprawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów,
• zaburzenia w pracy układu pokarmowego (wzdęcia),
• dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego,
• interwencje medyczne, np. cesarskie cięcie, nacięcie krocza.

Warto wiedzieć: podczas wyjmowania dziecka w przebiegu cięcia cesarskiego dochodzi do wielu napięć w strukturach związanych z macią. U niektórych kobiet zwiększa się wówczas prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń w pracy MDM.

Jak leczymy zbyt duże napięcie mięśniowe?

Leczenie napięcia mięśniowego w obszarze miednicy mniejszej polega przede wszystkim na wprowadzeniu przez pacjentkę zmian w stylu życia. Nasi specjaliści podpowiadają więc, jak może ona pomagać sobie każdego dnia, w szczególności poprzez dietę, odpowiednie ćwiczenia i relaksację. Kluczowe znaczenie ma przy tym wsparcie dietetyka klinicznego oraz fizjoterapeuty. Pierwszy z nich odpowiedzialny jest przede wszystkim za edukację na temat dobrych praktyk żywieniowych, drugi natomiast za ułożenie planu w zakresie treningu mięśni dna miednicy. Zadania tych dwóch specjalistów są jednak znacznie liczniejsze. Nie bez znaczenia jest przy tym opieka lekarza ginekologa – najlepiej takiego, który specjalizuje się w ginekologii holistycznej.

Warto wiedzieć: głównym specjalistą odpowiedzialnym za leczenie pacjentki z napięciem mięśniowym miednicy mniejszej jest fizjoterapeuta uroginekologiczny. Taki specjalista ocenia powstałe zaburzenie i na tej podstawie uczy pacjentkę m.in. tego, jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia, a w tym, jak rozciągnąć mięśnie wokół miednicy.

Kiedy potrzebna jest fizjoterapia dna miednicy?

Jeżeli odczuwasz typowe objawy napięcia mięśniowego miednicy, umów się na wizytę do wybranego fizjoterapeuty. Wśród wskazań do rozpoczęcia fizjoterapii dna miednicy zalicza się m.in. zwiększone napięcie mięśni dna miednicy, a także wysiłkowe nietrzymanie moczu, parcia naglące, zespół pęcherza nadreaktywnego, zaparcia, nietrzymanie gazów i stolca oraz obniżenie narządów miednicy mniejszej: macicy, cewki, pęcherza, jelita cienkiego czy odbytu. Pamiętaj jednak – lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego nawet jeśli nie zostanie u Ciebie zdiagnozowany konkretny problem zdrowotny, zadbaj o swoją kondycję, np. poprzez regularne ćwiczenia mięśni Kegla.

Warto wiedzieć: jeśli nie wiesz, jakie ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy będą odpowiednie w Twoim przypadku, możesz skorzystać z naszej oferty z zakresu fizjoterapii we Wrocławiu.

Jak dbać o mięśnie dna miednicy?

Dbałość o mięśnie dna miednicy może mieć na celu zarówno usprawnienie ich napinania, jak i rozluźniania. Częścią takiej terapii powinno być przede wszystkim właściwe ustawienie przepony oddechowej względem dna miednicy – wynikające z prawidłowej postawy ciała. MDM aktywuje się też w połączeniu z oddechem torem przeponowym dolnożebrowym. Pamiętaj jednak o tym, by nie ograniczać się wyłącznie do tego obszaru i związanych z tym ćwiczeń Kegla. Niezbędna jest praca tak naprawdę nad całym ciałem. Istotne znaczenie ma również odpowiednia dieta, dbałość o mikroflorę jelitową i optymalne nawodnienie.

Warto wiedzieć: choć dobrze, kiedy ćwiczenia MDM są zaplanowane przez fizjoterapeutę, to trening mięśni dna miednicy można wykonać w domu. Kluczowe znaczenie ma to,

Leczenie problemów z mięśniami dna miednicy we Wrocławiu

Jeżeli zależy Ci na zdiagnozowaniu źródła pojawiających się u Ciebie objawów, mogących wskazywać na zaburzenia w obrębie MDM, nasi specjaliści są gotowi, by przeprowadzić dla Ciebie proces diagnostyczny i późniejsze leczenie. Dzięki opiece fizjoterapeuty, ginekologa i innych lekarzy, poznasz przyczynę problemu i ćwiczenia obniżające napięcie mięśniowe miednicy – jeśli będą one w Twoim przypadku potrzebne. Zadzwoń lub napisz i zapytaj o interesujące Cię kwestie.

Źródła:

[Female pelvic floor: anatomy and normal function] | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31113318/

Functional anatomy of the female pelvic floor | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17416924/

Mięśnie Kegla – położenie, funkcja | Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/urologia/279702,miesnie-dna-miednicy-u-kobiet-i-mezczyzn-miesnie-kegla-polozenie-funkcja