Kwas wersenowy EDTA

Po raz pierwszy był wykorzystany w trakcie I Wojny Światowej u osób poddanych działaniu gazów bojowych. Dzięki wiązaniu jonów metali, można było zniwelować część skutków ubocznych ich działania. Od dawna, jest stosowany w medycynie jako związek, który pomaga w zwalczaniu zatruć metalami ciężkimi i jako substancja wspomagająca leczenie wielu chorób, związanych z układem krążenia.

Zastosowanie i występowanie

Kwas wersenowy EDTA, jest to związek stosowany głównie do wiązania jonów metali, szczególnie podczas stosowania terapii chelatującej np. podczas leczenia pacjentów, u których doszło do zatrucia rtęcią czy ołowiem, ale również jako związek, który jest stosowany w leczeniu powikłań związanych z powtarzającymi transfuzjami krwi i koniecznością usuwania z organizmu nadmiaru żelaza.

Stosuje się go również podczas kuracji chelatowej w celu usunięciu metali ciężkich z organizmu oraz usuwaniu zakrzepów w żyłach i tętnicach u pacjentów miażdżycowych. Podczas terapii stosuje się kwas wersenowy, a właściwie specyficzna sól EDTA znana jest jako wersenian wapniowo-sodowy, który wykazuje się niezwykłą skutecznością.

Mówiąc o wykorzystaniu EDTA w medycynie, warto powiedzieć, że nieocenione jest jego zastosowanie w analizie krwi. Dzięki wiązaniu z wapniem na zasadzie chelatacji, zatrzymuje proces krzepnięcia krwi i umożliwia wykonanie badań dla próbek z pełnej morfologii krwi. W innym wypadku pełna morfologia nie byłaby w ogóle możliwa ze względu na dość szybki proces krzepnięcia krwi.

EDTA, jest również stosowany w protetyce i leczeniu zębów przez dentystów i endodontów, czyli specjalistów stomatologicznych, zajmujących się badaniem i leczeniem miazgi zębowej. Dzięki zastosowaniu roztworu z EDTA, lekarz ma możliwość usunięcia nieorganicznych zanieczyszczeń z kanałów korzeniowych. Natomiast EDTA w połączeniu z środkiem czynnym powierzchniowo, umożliwia rozluźnienie zwapnienia kanału zębowego, dzięki czemu znacznie ułatwia kształtowanie kanału.

Związki kwasu wersenowego są również stosowane w dziedzinie medycyny, która wykorzystuje je jako środek konserwujący, który dodatkowo wzmacnia działanie innego środka konserwującego. Okulistyka wykorzystuje wersenian sodu do wzmocnienia działania takich związków, jak np. chlorek benzalkoniowy, który stosowany jest w kroplach do oczu. Natomiast wszystkie środki na bazie wersenu, są niezwykle skuteczne w zmniejszaniu wzrostu i rozwoju bakterii, zachodzącego podczas zakładania soczewek wewnątrzgałkowych.

Całkowicie odmienną formą medycyny, która skłania się również do zastosowania kwasu wersenowego, jest medycyna alternatywna, której praktycy, jak również lekarze sugerują, że EDTA, jest jednym z przeciwutleniaczy zapobiegającym uszkodzenie ścian naczyń krwionośnych przez wolne rodniki, co może mieć bezpośrednie przełożenie na zmniejszenie miażdżycy tętnic. Ta ostatnia teoria nie została jedna jeszcze potwierdzona żadnymi dowodami naukowymi i laboratoryjnymi, dlatego pozostaje w sferze domysłów.

Nie ma jednak wątpliwości, że bezpieczeństwo stosowania EDTA w medycynie, jest całkowicie potwierdzone. Wynika to z faktu, że nie przenika on do krwinek czerwonych ani do tkanek naszego organizmu, a EDTA, jest całkowicie wydalane z moczem w przeciągu 24 godzin, natomiast połowa podanej dawki, jest wydalana w przeciągu kilku godzin. Ze względu na swoją niewielką toksyczność, sole kwasu wersenowego, mogą być z powodzeniem stosowane zarówno w leczeniu i profilaktyce.

Zastosowanie kwasu wersenowego w przemyśle

O ile medycyna, jest faktycznie bardzo ważnym miejscem, w którym wykorzystuje się kwas wersenowy, o tyle w zastosowanie w przemyśle, jest on głównie wykorzystywany do sekwestracji jonów metali w roztworze, czyli wyłapywaniu różnego rodzaju jonów metali, aby je wyeksponować w danym roztworze lub wydobyć z niego.

W przemyśle celulozowo – papierniczym, EDTA wykorzystuje się wyłącznie do bielenia bez konieczności używania chloru, natomiast przemysł tekstylny, korzysta z dobrodziejstw kwasu wersenowego, aby zabezpieczyć przed modyfikowaniem zabarwienia jonów metali przez barwione produkty. Dość ciekawym modelem zastosowania w przemyśle spożywczym, jest wykorzystanie EDTA w przypadku produktów, w których znajduje się kwas askorbinowy i benzoesan sodu.

EDTA łagodzi w np. w bezalkoholowych napojach gazowanych, w których znajdują się te substancje, tworzenie czynnika rakotwórczego pod postacią benzenu, dlatego te produkty nadają się do spożycia, bez zagrożenia życia lub zdrowia. Przemysł chemiczny również wykorzystuje działanie kwasu wersenowego, szczególnie ciekawym zastosowaniem, jest jego obecność w środkach chemicznych gospodarstwa domowego, które służą do rozpuszczania kamienia kotłowego, czyli pospolitego osadu tworzącego się w czajnikach. Metale, które odpowiadają za powstanie osadów, w połączeniu z EDTA nie tworzą ich i nie wpływają w żaden sposób na działanie stosowanych detergentów.

Związki kwasu wersenowego są również bardzo szeroko stosowane w przemyśle kosmetycznym, w przypadku szamponów i różnego rodzaju środków czyszczących w postaci żeli i mydeł w płynie, aby zapobiec psuciu się kosmetyków, zmianie ich barwy i zapachu. Kwas wersenowy, jest wykorzystywany najczęściej w produkcji mydeł. Posiada również właściwości regulujące pH. Dzięki chelatacji wszelkie nadmiary pierwiastków metalicznych  zostają związane i usunięte z organizmu, w tym wypadku z włosów (po umyciu szamponem chelatującym, lub spłukaniu wodą odżywki z zawartością Disodium EDTA).

Kwas wersenowy stanowi podstawę do prawidłowego działania wielu substancji chemicznych i do neutralizacji szkodliwych związków poprzez chelatację jonów metali, które nie są pożądane. W przypadku zastosowania medycznego EDTA wpływa pozytywnie na wiązanie toksyn i metali ciężkich, aby organizm mógł w łatwiejszy sposób pozbyć się ich naszego ciała. Warto wiedzieć więc, w jakich produktach i gdzie stosuje się kwas wersenowy, aby móc określić, jak ważna jest obecność tej substancji w wielu dziedzinach naszego życia.