Jakie badanie wykonać na brak witamin w organizmie? Jak sprawdzić niedobór witamin i minerałów?
Prawidłowe funkcjonowanie organizmu w dużej mierze zależy od poziomu witamin i minerałów, które są w nim zawarte. Optymalna ilość tych składników wspomaga komórki naszego ciała oraz chroni nas przed szkodliwym wpływem różnych czynników, takich jak np. wolne rodniki. Reguluje pracę układu odpornościowego i bierze udział w wielu istotnych procesach. A to tylko część z funkcji, które pełną te ważne elementy! Rola witamin i minerałów jest więc nieoceniona, dlatego dbałość o ich odpowiedni poziom ma kluczowe znaczenie – zapobiega m.in. anemii oraz innym chorobom czy zaburzeniom. Tylko jak zbadać poziom witamin w organizmie? Jakie badania wykonać na niedobór kwasu foliowego czy poziom witaminy B12?
Dlaczego warto wykonać podstawowy pakiet badań na niedobór witamin i składników mineralnych?
Monitorowanie poziomu najważniejszych witamin i minerałów zapobiega rozwojowi wielu rozmaitych chorób. Składniki te uczestniczą w wielu procesach zachodzących w organizmie człowieka, m.in. w szeregu procesów metabolicznych. Poza tym zabezpieczają go przed szkodliwym działaniem różnych czynników, co zapewnia utrzymanie równowagi, czyli homeostazy równoznacznej z pełnią zdrowia. Niektóre witaminy odpowiadają za prawidłową pracę układu krwionośnego i rozwój krwinek czerwonych, podczas gdy inne dbają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Minerały natomiast kontrolują ciśnienie osmotyczne, biorą udział w procesie krzepnięcia krwi, regulują równowagę kwasowo-zasadową oraz pełnią wiele innych ważnych funkcji wpływających na ogólną kondycję zdrowotną.
Konsekwencje niedoborów – przykłady:
- długotrwały niedobór witaminy B12 przyczynia się do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej, miażdżycy naczyń krwionośnych, uszkodzeń układu nerwowego i chorób neurodegeneracyjnych, a nawet do zaburzeń o podłożu psychicznym;
- niedobór biotyny powoduje osłabienie kondycji włosów, zwiększone zmęczenie, uogólnione bóle mięśni czy zaburzone czucie, zwykle w obrębie kończyn;
- w przypadku niedoboru witamin D3 człowiek odczuwa bóle kości, senność i spadek wydajności, stężenie witaminy D może również prowadzić do chorób układu sercowo-naczyniowego, chorób kości i pogorszenia pracy mózgu;
- niedobór magnezu we krwi przyczynia się do wystąpienia bólów stawów, stanów depresyjnych, łamliwości paznokci, zaburzeń snu, rozdrażnienia, a nawet do obniżonej płodności wśród mężczyzn;
- witamina E odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu zdrowia mózgu i układu nerwowego, dlatego jej niewystarczająca ilość może prowadzić do rozwoju zaburzeń równowagi, osłabienia pamięci, zaburzenia płodności czy anemii.
Warto wiedzieć: również nadmiar witamin i minerałów jest niebezpieczny dla organizmu człowieka. Dlatego pamiętaj – dbaj o odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych, zapobiegając zarówno możliwym niedoborom, jak i nadmiarom niezbędnych elementów.
Kiedy zbadać poziom witamin w organizmie?
Badanie stężenia wybranych składników należy wykonać przede wszystkim w przypadku dostrzeżenia typowych objawów niedoboru, takich jak np. częste infekcje, brak apetytu, zaburzone widzenie, wypadanie włosów, wahania nastroju, uczucie mrowienia kończyn, migreny czy suchość skóry – pod warunkiem, że nie ustalono innych źródeł pojawiających się dolegliwości. Przykładowo – niski poziom witaminy D3 w organizmie objawia się m.in. sennością, spadkiem wydajności oraz bólami kości, z kolei niewystarczające stężenie witamin z grupy B osłabia stan skóry, włosów i układ nerwowy. Należy natomiast podkreślić, że diagnostykę najczęściej występujących niedoborów witamin i składników przeprowadza się również profilaktycznie, w celu oceny ogólnej kondycji zdrowotnej danej osoby.
Warto wiedzieć: ewentualne niedobory czy nadmiary niezbędnych składników są także istotne w kontekście wdrożonej czy planowanej suplementacji pacjenta.
Jak zbadać poziom witamin i minerałów?
Badanie poziomu witamin i minerałów polega na pobraniu krwi pod kątem stężenia wybranych składników. Jest ono wykonywane w laboratoriach medycznych, które oferują rozmaite pakiety, m.in. rozszerzony pakiet na niedobór witamin: D, A, witamin z grupy B, E i H, a także kwasu foliowego. Krew pobierana jest zazwyczaj ze zgięcia łokciowego, po czym trafia do szczegółowej analizy, co stanowi podstawę do wykrycia czy ustalenia przyczyn takich dolegliwości jak np. zaburzenia wchłaniania, wypadanie włosów czy nieodpowiedni poziom cholesterolu. Podsumowując – o możliwych brakach czy nadmiarach najszybciej dowiesz się, wykonując morfologię krwi.
Warto wiedzieć: o wyborze konkretnego zakresu badań możesz zdecydować samodzielnie, natomiast zaleca się skonsultowanie tej kwestii z lekarzem bądź dietetykiem. Dlatego przed diagnostyką, umów badanie u wybranego specjalisty, który podpowie, czy warto wykonać badanie wybranych przez Ciebie składników.
Interpretacja wyników badań krwi
Pamiętaj, wyniki badania należy skonsultować z lekarzem, który zinterpretuje uzyskane dane i przedstawi konkretne zalecenia – w przypadku ustalenia nadmiaru lub niewystarczającej ilości poszczególnych elementów.
Pomocna również może okazać się konsultacja z dietetykiem klinicznym, który oceni stan Twojego odżywienia i ustali elementy optymalnego dla Ciebie planu dietetycznego.
Jeżeli spotkasz się z nim przed planowaną diagnostyką (lub z np. z lekarzem pierwszego kontaktu), podpowie Ci również, jakie badania należy wykonać, by określić, czy przyjmujesz wraz z pożywieniem odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych oraz czy potrzebne może być wdrożenie prawidłowo zaplanowanej suplementacji.
Co w przypadku braku witamin w organizmie?
W przypadku ustalenia niedoborów we krwi należy wdrożyć odpowiednie działania zaradcze, mające na celu uzupełnienie powstałych braków. Być może specjalista zaleci Ci przyjmowanie odpowiednich suplementów doustnych. Kiedy jednak uzna, że uzupełnianie braków za pośrednictwem przewodu pokarmowego nie jest w Twoim przypadku najlepszym wyborem, skieruje Cię na wybraną terapię witaminową – polegającą na wykonywaniu wlewów dożylnych lub zastrzyków, iniekcji. Wśród wskazań znaleźć się też może dieta, bazująca np. na produktach pochodzenia zwierzęcego. Pamiętaj o tym, że także nadmiar witamin jest szkodliwy i również w takim przypadku specjalista może zalecić Ci wdrożenie odpowiedniej strategii żywieniowej.
Chętnie odpowiemy nawet na najtrudniejsze pytania!
Źródła:
[1] Abendrot M., Merks P., Kalinowska-Lis U., Opieka farmaceutyczna – witaminy i minerały, informacje niezbędne farmaceucie w prawidłowej opiece nad pacjentem, „ Farmacja Polska” 2019, t. 75(9), s. 510–518.
[2] Wawer I., Dietetyczne niedobory mikroskładników i suplementacja w chorobach neurologicznych, „ Neurologia Praktyczna” 2017, 6, s. 5–8.
[4] https://diag.pl/sklep/pakiety/e-pakiet-badanie-niedoboru-witamin-i-mineralow/