Zaznacz stronę

Czym są flawony oraz jakie jest działanie i właściwości flawonoidów?

najczestsze-objawy-spadku-testosteronu-i-hormonalna-terapia-zastepcza-testosteronem-trt

Flawonoidy, a w tym flawony to związki o szerokim spektrum działania. Ze względu na to, że mają pozytywny wpływ na ludzki organizm, stosuje się je wspomagająco w profilaktyce i terapii wielu rozmaitych chorób, m.in. nowotworów, schorzeń sercowo-naczyniowych czy cukrzycy. Aktywność biologiczna flawonoidów polega w szczególności na działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i estrogennym. Co przy tym istotne, opisywane związki przynoszą korzyści w zakresie zarówno stanu psychicznego, jak i fizycznego pacjenta.

Flawonoidy – co to za związki?

Flawonoidy to organiczne związki chemiczne z grupy polifenoli, które naturalnie występują w roślinach, gdzie odpowiedzialne są za pełnienie funkcji barwników, przeciwutleniaczy oraz insektycydów i fungicydów. Większość flawonoidów to barwniki znajdujące się w powierzchniowych warstwach tkanek roślinnych, nadając im intensywny kolor i redukując negatywny wpływ promieniowania ultrafioletowego. Znane są przy tym ze swojego zastosowania w medycynie, w profilaktyce i leczeniu wielu schorzeń.

Związki flawonowe bazują na szkielecie 2-fenylochromanu (flawonu) lub 3-fenylochromanu (izoflawanu), z tym że większość typów flawonoidów (z wyjątkiem katechin i antycyjanidynamów) opiera się na szkielecie flawonu lub izoflawonu. Większość zawiera też grupy hydroksylowe, z których jedna bądź więcej łączy się zwykle z cząsteczką cukru, tworząc glikozydy.

Czym są flawony, a czym są flawonoidy?

Flawony to duża podgrupa flawonoidów, które ze względu na ich aktywność biologiczną są wykorzystywane m.in. w suplementach diety oraz wspomagająco w profilaktyce i terapii rozmaitych schorzeń. Te bezbarwne związki to m.in. o-glikozydy apigeniny, C-glikozydy apigeniny oraz  luteolina. Związki flawonoidowe, ze względu na budowę chemiczną, dzielą się na:

  • flawony (luteolina, apigenina),
  • flawonole (kwercetyna, mirycetyna, moryna, kemferol, fizetyna oraz glikozydy, a w tym rutyna, kwercetryna, kemferetryna, izokwercytryna, mirycytryna),
  • flawanony (naryngenina, hesperydyna, eriodoktiol),
  • flawanonole,
  • katechiny (katechina, galusan epigallokatechiny, tefalwin),
  • izoflawony (daidzeina, genisteina, glicyteina),
  • antyocyjanidy (cyjanidyna, delfinidyna, pelargonidyna, malwidyna, peoni dyna, petunidyna).

W węższym ujęciu, ze względu na budowę strukturalną, związki flawonoidowe, występujące powszechnie w roślinach, dzieli się na:

  • flawanony (naryngenina, naryngina, hesperetyna, hesperedyna),
  • flawanole (epikatechina, epigallokatechina, katechina),
  • flawony (apigenina, diosmetyna, luteolina),
  • izoflawony (daidzeina, genisteina),
  • flawonole (kwercetyna, kemferol, mirecytyna, fisteina, morina),
  • antocyjany (cyjanidyna, pelargonidyna, malwidin).

Warto wiedzieć: Do rodzajów flawonoidów zalicza są też biflawonoidy (np. ginkgetyna), flawonolignany (np. sylibina), chalkony, prenyloflawonoidy, glikozydoestry flawonoidowe oraz proantocyjany.

Rola flawonoidów w diecie człowieka jest kluczowa. Szacuje się, że w ciągu dnia przyjmujemy ok. 1 g związków flawonoidowych. Dzienne spożycie flawonoidów w formie aglikonów wynosi 23–170 mg/dobę – są to przede wszystkim flawony, flawonole i flawanony – natomiast w postaci glikozydów wartości te to od 230 do 1000 mg/dobę. Najważniejsze są natomiast nawyki żywieniowe danej osoby oraz ilość związków flawonoidowych w przyjmowanych wraz z dietą produktach.

W jakich roślinach znajdują się te związki?

Podstawowym źródłem flawonoidów są warzywa (zwłaszcza cebula, pomidory, papryka, brokuły) i owoce (cytrusy, jabłka, jagody, czarne porzeczki i winogrona). Znaleźć je można również w wybranych zbożach, nasionach roślin (w szczególności strączkowych), przyprawach oraz w czerwonym winie, herbacie (głównie zielonej), kawie i kakao. Bogaty we flawonoidy jest też sok z owoców grejpfruta. Najwięcej związków flawonoidowych ma jednak gorzka, ciemna czekolada (>70% kakao).

Główne źródła flawonów w diecie:

  • seler,
  • czerwony pieprz,
  • czerwona papryka,
  • pietruszka,
  • cytryna,
  • tymianek.

Warto wiedzieć: Antocyjany obecne są przede wszystkim w wiśniach, truskawkach, winogronach, czerwonym winie, czarnych porzeczkach, czarnym bzie, aronii i borówce czernicy, podczas gdy źródła izoflawonów to w szczególności soja, produkty sojowe i rośliny strączkowe.

Źródła konkretnych rodzajów flawonów:

  • o-glikozydy apigeniny – pietruszka, mięta pieprzowa, kwiaty rumianku oraz liście cykorii;
  • c-glikozydy apigeniny – sok z mandarynek, herbata z czerwonokrzewu, sok z bergamotki, ciecierzyca oraz ziarna pszenicy;
  • luteolina – nasiona kozieradki, szałwia, szpinak, seler liściasty oraz owoce kiwi.

Flawonoidy – działanie i właściwości

Badania nad flawonami mające na celu poznanie ich dokładnego wpływu na ludzką fizjologię wciąż trwają, natomiast uzyskane dotychczas wyniki wskazują, że flawonoidy mogą obniżać stres oksydacyjny, poprawiać kondycję naczyń krwionośnych oraz wpływać korzystnie na sygnalizację prozapalną. Analizy wykazały również, że flawony mogą hamować prozapalną ekspresję genu – w badaniach apigenina oraz luteolina „selektywnie blokowały” szlaki aktywności.

Niektóre flawonoidy wykazują:

  • działanie antyoksydacyjne,
  • działanie przeciwzapalne,
  • działanie przeciwalergiczne,
  • działanie estrogenne.

Zastosowanie flawonoidów w medycynie

Znany jest przy tym wpływ flawonów oraz innych flawonoidów na proces leczenia pacjentów borykających się z rozmaitymi schorzeniami. Warto natomiast podkreślić, że kuracja z wykorzystaniem tych związków stanowi jedynie element wspomagający główne leczenie. Przykładowo – badania dostarczyły wielu dowodów na ich aktywność przeciwnowotworową. Wykazano, że niektóre flawonoidy mogą nie tylko obniżać aktywność mutagenną wybranych promutagenów/prokancerogenów in vitro, ale również zmniejszać częstość występowania nowotworów u zwierząt doświadczalnych. Istnieje przy tym wiele przesłanek wskazujących, że przyjmowanie wraz z dietą flawonoidów przyczynia się do redukcji ryzyka umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Warto wiedzieć: Flawonoidy mogą zmniejszać odczyn zapalny tworzący się w procesach miażdżycowych naczyń krwionośnych – poprzez unieczynnianie/wymiatanie RFT i NO oraz jego pochodnych oraz poprzez hamowanie napływu do miejsc zapalenia leukocytów.

Flawonoidy wykazują także korzystny wpływ na czynność płytek krwi. Związki te stymulują powstawanie NO w śródbłonku naczyniowym oraz hamują syntezę 12-HETE (związek upośledzający czynność śródbłonka). Wpływają również na zahamowanie syntezy tromboksanu A i aktywności fosfolipazy C. Ponadto w badaniach doświadczalnych udowodniono, że niektóre z flawonoidów wykazują działanie przeciwcukrzycowe.

Flawonoidy a menopauza

Okazuje się, że flawonoidy mogą też łagodzić objawy przekwitania. Większość przeprowadzonych dotychczas badań koncentruje się w szczególności na korzystnym działaniu izoflawonów, które opóźniają potencjalnie menopauzę oraz łagodzą jej następstwa, m.in. obniżają ryzyko osteoporozy u kobiet w okresie postmenopauzalnym.

Chętnie odpowiemy nawet na najtrudniejsze pytania!

Sprecyzuj dział, którego dotyczy zapytanie:

Źródła:

Dietary flavonoids: bioavailability, metabolic effects, and safety | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12055336/

Effect of parsley (Petroselinum crispum) intake on urinary apigenin excretion, blood antioxidant enzymes and biomarkers for oxidative stress in human subjects | Cambridge University Press https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/effect-of-parsley-petroselinum-crispum-intake-on-urinary-apigenin-excretion-blood-antioxidant-enzymes-and-biomarkers-for-oxidative-stress-in-human-subjects/7BE52CFEA3D028BF1FEFC820B3F6CC5F

Effects of the flavonoids quercetin and apigenin on hemostasis in healthy volunteers: results from an in vitro and a dietary supplement study | Science Direct https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002916523181913?via%3Dihub

Flavonoids as anti-inflammatory agents | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20569521/

Flavonoids in Combination with Stem Cells for the Treatment of Neurological Disorders | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37462837/

Flawonoidy w profilaktyce i terapii | Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/11805

Functional Diversity of Flavonoids in the Inhibition of the Proinflammatory NF-κB, IRF, and Akt Signaling Pathways in Murine Intestinal Epithelial Cells | The Journal od Nutrition https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022316622081160?via%3Dihub

Randomized clinical trial of micronized flavonoids in the early control of bleeding from acute internal haemorrhoids | Oxford Academic https://academic.oup.com/bjs/article-abstract/87/7/868/6268896?redirectedFrom=fulltext